Onderzoek: Steeds meer steun onder zzp’ers voor een verplichte AOV

41% van de zzp’ers is voorstander van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers. Een dergelijke verplichting werd in 2019 nog gesteund door slechts 25%. Vooral onder de zwaardere beroepen is de animo relatief hoog. Dat blijkt uit onderzoek van Knab onder 2.500 zzp’ers.

Vier op de tien zzp'ers verzekerd tegen arbeidsongeschiktheid

Op dit moment heeft 39% van alle ondervraagde zzp’ers zich verzekerd tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid. Degenen die zich niet hebben verzekerd, geven vooral aan moeite te hebben met de hoge premies die de verzekeraars rekenen.

Per branche zijn de verschillen groot. In de – over het algemeen fysiek zware - bouw- en industriesector vind je procentueel gezien de meeste verzekerde zzp’ers (beide 47%). Ook binnen de zakelijke dienstverlening (44%) hebben relatief veel zzp’ers een AOV. Zzp'ers in de sectoren kunst & cultuur (21%), detailhandel (21%) en de horeca (17%) verzekeren zich het minst vaak tegen arbeidsongeschiktheid.

Goede ontwikkeling

Financieel expert Oskar Barendse is blij met de stijgende trend: “Dat 39% van de zzp’ers verzekerd is, lijkt weinig, maar twee jaar geleden was dat volgens een vergelijkbaar onderzoek van Ipsos nog 13%. Een positieve ontwikkeling dus. Want hoe je het ook wendt of keert; als je niks geregeld hebt en je raakt als zzp’er arbeidsongeschikt, ben je echt de klos.”

Meeste zzp’ers tegen verplichte AOV: “Ondernemer geworden om zelf keuzes te maken”

"Ben je voorstander van een verplichte (basis)arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zzp'ers?" Van de 2.500 zzp'ers, beantwoordde 59% deze vraag met 'nee'. Zij vinden vooral dat de zzp’er vrij moet zijn om dit zelf te regelen (69%). “Ik ben ondernemer geworden om zelf dit soort keuzes te maken”, is een vaak gehoord argument. Zo noemen veel zzp’ers de mogelijkheid van een broodfonds of ze hebben op een andere manier een buffer opgebouwd. Daarnaast vreest 30% van de tegenstanders dat de premie te hoog wordt.

Merendeel nog tegen verplichting, maar animo stijgt

“Bij het Ipsos-onderzoek uit 2019 was 25% voor een verplichting. Naast het animo om te verzekeren, neemt dus ook de steun voor een verplichting toe. Toch is nog steeds het merendeel tegen. We zien wel in de opmerkingen bij de antwoorden dat veel van die tegenstanders van mening zullen veranderen als de premie voor zo’n verplichte verzekering reëel en betaalbaar blijkt”, aldus Oskar Barendse.

Voorstanders hopen op lagere premie

Voorstanders van een verplichting hopen vooral dat - door de verplichting - de premie voor een AOV omlaaggaat. Een respondent zegt: “De meesten hebben nu geen AOV omdat het vrijwel onbetaalbaar is. Als iedereen in moet leggen, zal het een stuk goedkoper worden”. Anderen wijzen erop dat een ongeluk in een klein hoekje zit en iedereen ziek kan worden. Iemand zegt: “Ik zie in mijn werk als bedrijfsadviseur voor zzp’ers dat men te veel risico neemt. Bij ziekte valt dan alles in één klap weg en resteert de bijstand met alle gevolgen voor hun vermogen."

'Regel 'iets', juist als starter'

Uit het onderzoek blijkt verder dat startende zzp'ers zich iets minder vaak (36%) verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid dan niet-starters (39%). Juist als je net begint is het verstandig om dit direct te regelen. Martijn Pennekamp van ikwordzzper.nl: "Startende zzp’ers doen er goed aan om 'iets' te regelen voor het afdekken van het arbeidsongeschiktheidsrisico. Verreken de verzekeringspremie van het begin direct in je tarief. En dat 'iets' hoeft helemaal niet duur te zijn. Alternatieven voor een AOV - zoals een broodfonds* of schenkenkring - rekenen vaak lage instaptarieven voor zzp'ers".

*Broodfonds is een product van de BroodfondsMakers.

Overheid worstelt met verplichting

In Den Haag discussiëren de partijen al jaren over een verplichte AOV voor zelfstandigen. Was het eerst nog voornamelijk een wens van de linkse partijen, inmiddels zijn ook partijen als VVD, CDA en D66 voor. Zo blijkt uit een inventarisatie van hun verkiezingsprogramma’s. In 2020 werd een dergelijke verplichting dan ook opgenomen in het pensioenakkoord. Verschillende sociale partners – waaronder ZZP Nederland – schreven aan de hand daarvan een voorstel over hoe de verplichting vorm te geven.

In eerste instantie nam het kabinet dit voorstel over, maar in maart 2021 kwam demissionair minister Koolmees met het nieuws dat er grote problemen zijn om het uit te kunnen voeren. Er komt dus weer een andere manier, maar het kan volgens de minister nog jaren duren voordat een verplichte AOV voor zzp’ers geregeld is.

Knab: "Niet apart de zzp’er verplichten, maar zelfde regeling voor alle werkenden"

“Bij Knab erkennen we het probleem van een groeiende groep werkenden die niet verzekerd is tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid. We steunen dan ook het idee van de sociale partners om een collectieve basisverzekering verplicht te stellen, maar dan voor alle werkenden en niet alleen de zzp’ers. Zou houd je de premie laag en bescherm je iedereen die werkt – waaronder de zzp’er – tegen de gevolgen van arbeidsongeschiktheid. En zo draagt iedereen dan direct bij aan het sociale stelsel.

Hierbij is een acceptatieplicht voor de verzekeraar wel een vereiste, zodat niemand uitgesloten wordt. Zo wordt het ook voor de zelfstandige in de bouw - die al op leeftijd is - betaalbaar om zich nog te (blijven) verzekeren. En werkenden die al een broodfonds, AOV of (ruim) voldoende buffer hebben, zouden dan moeten kunnen kiezen of ze de regeling willen en dus geen verplichting”, aldus Oskar Barendse.