Checklist: Zo blijf je werken als zzp'er onder de Wet DBA
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) blijft een belangrijk thema voor zzp'ers. Sinds 1 januari 2025 is de handhaving aangescherpt. Hoewel dit bij sommige opdrachtgevers tot terughoudendheid leidt, kan het overgrote deel van de zzp'ers gewoon blijven ondernemen. Met deze checklist laat je zien dat je bewust en professioneel met je zelfstandigheid omgaat. Dat schept vertrouwen, zowel bij jezelf als bij je opdrachtgever.
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) blijft een belangrijk thema voor zzp'ers. Sinds 1 januari 2025 is de handhaving aangescherpt. Hoewel dit bij sommige opdrachtgevers tot terughoudendheid leidt, kan het overgrote deel van de zzp'ers gewoon blijven ondernemen. Met deze checklist laat je zien dat je bewust en professioneel met je zelfstandigheid omgaat. Dat schept vertrouwen, zowel bij jezelf als bij je opdrachtgever.
Belangrijk om te weten
Kun je niet alles afvinken? Dat betekent niet automatisch dat de Belastingdienst je als schijnzelfstandige ziet. Andersom geldt ook: als je alles kunt afvinken, is er geen 100% garantie dat de Belastingdienst je als 'echte zelfstandige' beschouwt. Deze checklist geeft je wel een sterke indicatie en concrete handvatten om je positie als zelfstandige te versterken.
Let op: Deze checklist gaat over werken met zakelijke opdrachtgevers (b2b). Werk je voornamelijk - direct - voor particuliere klanten (b2c)? Dan heb je weinig met de Wet DBA te maken.
1. Werk met een modelovereenkomst
Gebruik modelovereenkomsten van de Belastingdienst om duidelijkheid te scheppen over jullie samenwerking. Dit helpt om de aard van jullie samenwerking vast te leggen en schijnconstructies te voorkomen.
Voorbeeld:
Consultant Willemijn: "Ik gebruik altijd een modelovereenkomst als ik met nieuwe opdrachtgevers werk. Zo weten ze precies waar ze aan toe zijn en hoef ik later geen discussie te voeren."
✅Heb je een modelovereenkomst opgesteld en ondertekend?
2. Communiceer open met je opdrachtgever
Goede communicatie voorkomt misverstanden en zorgt ervoor dat je samenwerking transparant blijft. Bespreek regelmatig de aard van jullie samenwerking, zeker als je zaken ziet waardoor de Belastingdienst zou kunnen oordelen dat er sprake is van een dienstverband.
Voorbeeld:
Agile coach Mateo: "Ik maak aan het begin van elke opdracht duidelijke afspraken en plan regelmatig een moment om te evalueren. Zo blijven mijn opdrachtgevers én ik tevreden en voorkomen we dat ik als schijnzelfstandige word gezien."
✅ Bespreek je regelmatig de samenwerking met je opdrachtgever?
3. Vermijd kenmerken van een dienstverband
Vermijd signalen die lijken op een vaste arbeidsrelatie, zoals vaste werktijden, verplicht gebruik van tools van de opdrachtgever of frequente deelname aan interne vergaderingen.
Voorbeeld:
Interim Manager Eva: "Mijn opdrachtgever wilde dat ik dagelijks aansloot bij alle teamvergaderingen. Ik heb voorgesteld dat ik aanschuif wanneer ik dat nodig acht, om mijn zelfstandigheid te waarborgen."
✅ Ben je vrij om je werk zelfstandig in te richten?
4. Werk voor meerdere opdrachtgevers
Hoe meer klanten je hebt, hoe sterker je positie als zelfstandige. Dit toont aan dat je niet (financieel) afhankelijk bent van één opdrachtgever.
Voorbeeld:
Projectmanager Elin: "Ik zorg altijd dat ik naast een grote klant ook kleinere projecten heb lopen. Zo spreid ik mijn risico’s en blijf ik flexibel."
✅ Werk je op dit moment voor meerdere opdrachtgevers?
5. Gebruik zoveel mogelijk je eigen materialen
Werk zoveel mogelijk met je eigen apparatuur of software om je zelfstandigheid te benadrukken. Is dit niet mogelijk? Leg dit vast - bijvoorbeeld in een modelovereenkomst - met een toelichting waarom het niet mogelijk is.
Voorbeeld:
Grafisch designer Jula: "Ik werk met mijn eigen design-software. Zelfs als een opdrachtgever voorstelt om met hun - soms betere - software te werken, hou ik vast aan mijn eigen tools."
✅ Gebruik je je eigen middelen?
6. Bepaal zelf hoe je werkt
Je opdrachtgever mag het verwachte eindresultaat bepalen, maar hoe jij dat bereikt, bepaal je zelf.
Voorbeeld:
Marketeer Mirza: "Ik bepaal welke marketingstrategieën ik volg en ook zoveel mogelijk m'n eigen werkuren. Zolang ik de afgesproken eindresultaten maar haal."
✅ Heb jij de vrijheid om je werk in te richten?
7. Draag ondernemersrisico
Als zelfstandige draag je ondernemersrisico. Dat betekent dat je zelf investeert (bijvoorbeeld in apparatuur) en je eigen verzekering aanspreekt als je een fout maakt met financiële gevolgen.
Voorbeeld:
Keukenmonteur Jan-Willem: "Als ik iets beschadig bij een klant, spreek ik m'n eigen verzekering aan en niet die van de opdrachtgever die me inhuurt."
✅ Loop je zelf risico (en heb je die risico's afgedekt)?
8. Maak afspraken over vervanging
Je moet je werk kunnen laten uitvoeren door een ander, zolang de kwaliteit gewaarborgd blijft. Leg afspraken hierover vast, bijvoorbeeld in de modelovereenkomst
Voorbeeld:
Communicatieadviseur Bien: "Ik werk met een netwerk van collega’s die ik kan inschakelen als ik zelf niet beschikbaar ben. M'n opdrachtgever weet ervan."
✅ Is het mogelijk om je werk te laten uitvoeren door een vervanger?
9. Zorg voor transparante financiële afspraken
Maak duidelijke afspraken over tarieven en vermijd zaken als doorbetaling bij ziekte of een eindejaarsbonus die alle medewerkers van het bedrijf krijgen.
Voorbeeld:
HR-professional Philou: "Ik factureer altijd per project, zodat er geen misverstanden ontstaan over extra kosten. Voor het geval ik ziek word, houd ik een buffer aan waar ik maandelijks op inleg. Voor langdurige ziekte heb ik een AOV. Beide kosten verreken ik in m'n uurtarief."
✅ Heb je heldere afspraken over je tarief en facturatie?
10. Hanteer een passend uurtarief
Hoewel een minimumtarief van € 33 per uur nog niet wettelijk verplicht is, wordt dit wel als richtlijn gezien. Zit je lager? Dan loop je meer kans dat de Belastingdienst je beschouwt als schijnzelfstandige.
Voorbeeld:
Schilder Karim: "Mijn tarief is altijd boven de € 33. Niet alleen om m'n zelfstandigheid aan te tonen, maar ook om klanten vertrouwen te geven in de kwaliteit van m'n werk."
✅ Is je uurtarief minimaal €33?
Extra tips
- Blijf op de hoogte: Kijk ons uitgebreide webinar van afgelopen zomer over de Wet DBA terug (ruim 12.000 zzp'ers gingen je al voor!) of bekijk onze video-update van december. Volg Knab op LinkedIn voor de laatste updates over dit onderwerp.
- Laat zien dat je bewust bezig bent: Door actief te werken aan je zelfstandigheid, stel je niet alleen jezelf gerust, maar ook je opdrachtgever. Dat vergroot de kans op nieuwe opdrachten.
Knab voor zzp'ers
Bij Knab doen we er alles aan om jou als zzp’er te ondersteunen met de juiste informatie en tools. Zo maak je financieel slimme keuzes en kun je onbezorgd blijven ondernemen—nu én in de toekomst. Heb je onze eindejaarstips voor ondernemers al gelezen? Wellicht kun je dit jaar nog (flink) geld besparen met onze acht praktische tips.
