Op 29 oktober 2025 kiest Nederland een nieuwe Tweede Kamer. Veel plannen in de verkiezingsprogramma’s hebben direct of indirect gevolgen voor zzp’ers. Denk aan regels rond schijnzelfstandigheid, pensioen en arbeidsongeschiktheid, belastingen en de manier waarop de overheid naar ondernemerschap kijkt.
Hieronder vind je een handige inhoudsopgave waarmee je snel door de standpunten van de grootste partijen kunt navigeren. Klik op de naam van een partij om direct naar het betreffende hoofdstuk te gaan.
Het CDA wil de regels rond zelfstandigen aanpassen en verduidelijken. De partij ondersteunt de introductie van een nieuwe Zelfstandigenwet, samen met partijen als VVD, D66 en SGP. Doel is om duidelijkheid te scheppen over de positie van zelfstandigen. In de tussentijd zet het CDA in op handhaving door de Belastingdienst op schijnzelfstandigheid. Er komt een rechtsvermoeden van werknemerschap bij lage tarieven. De partij benadrukt dat goed werkgeverschap in (semi-)publieke sectoren - zoals zorg en onderwijs - belangrijk is, zodat vaste banen daar niet worden vervangen door zzp-constructies.
Zelfstandigen willen volgens het CDA zelf verantwoordelijkheid nemen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid. Concreet stelt het programma dat zzp’ers moeten zorgen voor een arbeidsongeschiktheidsvoorziening en een toereikend pensioen, óók in de periode voordat de aangekondigde verplichte AOV (Basisverzekering AOV voor Zelfstandigen) in werking treedt. Het programma werkt echter niet uit hoe zelfstandigen dit precies willen doen; er worden geen nieuwe concrete pensioenproducten of -verplichtingen voorgesteld
Het CDA wil dat werken loont. De arbeidskorting wordt aangepast en toegepast per gewerkt uur zodat het ook loont om méér uren te gaan werken. Ook pleit het CDA ervoor dat toeslagen (zoals huur- en zorgtoeslag) vaker automatisch worden toegekend op basis van beschikbare inkomensgegevens, om mensen administratieve rompslomp te besparen. De hypotheekrenteaftrek wordt stapsgewijs afgebouwd, maar tegelijkertijd gaat de inkomstenbelasting omlaag om koopkracht op peil te houden.
Het CDA wil investeren in het verdienvermogen van Nederland en het ondernemersklimaat stabieler maken. Ondernemers moeten volgens het CDA meer “rust, reinheid en regelmaat” in beleid ervaren. De partij kiest voor meerdere maatregelen om dit te bereiken.
D66
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
D66 constateert dat de kloof tussen werknemers en zzp’ers nu te groot is. De partij steunt de invoering van de nieuwe Zelfstandigenwet (initiatiefwet) die samen met VVD, CDA en SGP is opgesteld. Met die wet wil D66 duidelijke kaders scheppen voor het inhuren van zzp’ers, zodat vooraf helder is wanneer iemand als zelfstandige kan werken en onzekerheid over naheffingen verdwijnt.
Pensioen & AOV
De partij vindt dat iedereen, ook zelfstandigen, vanaf dag één iets opzij zou willen zetten voor later. De partij pleit in het programma voor een goede oudedags- en arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor zzp’ers. Pensioenopbouw wordt daarom verplicht, met oog voor wat haalbaar is voor beginnende ondernemers. Ook wil D66 dat mensen hun pensioen flexibel kunnen opbouwen, zodat je dat kunt doen in de periode van je leven waarin je daar geld voor hebt.
Belastingen
D66 zet in op een in hun ogen eerlijker en eenvoudiger belastingstelsel. Ze streven hogere lonen en lagere belastingen na. De partij wil de fiscale verschillen tussen werknemers en ondernemers verkleinen, omdat die nu prikkels geven voor schijnconstructies. Arbeid willen ze relatief lichter belasten en vermogen en vervuiling zwaarder, zo staat in het programma. Toeslagen maken ze eenvoudiger en vervangen ze stap voor stap voor een individueel basisbedrag. Ook de hypotheekrenteaftrek wordt afgebouwd.
Overig voor ondernemers
D66 wil een ondernemersklimaat creëren waarin zzp’ers, mkb’ers en startups kunnen starten, groeien en verduurzamen. De partij onderkent de waarde van zelfstandige ondernemers voor de economie en samenleving, en wil hen de ruimte geven om te ondernemen zonder schade aan mens, dier en milieu. Enkele speerpunten uit het programma:
• Minder regeldruk en snellere vergunningverlening: D66 wil procedures versnellen en bureaucratie terugdringen.
• Toegang tot financiering en een gelijk speelveld: startups en mkb moeten gemakkelijker kapitaal kunnen vinden.
• Duidelijke en voorspelbare regels voor verduurzaming: D66 legt sterk de nadruk op klimaat en duurzaamheid in het ondernemersklimaat.
• Steun voor lokale ondernemers en leefbare winkelstraten: de partij wil leegstand in binnensteden tegengaan en mkb-winkeliers steunen.
• Actieve aanpak van machtsconcentraties: D66 ziet het als probleem als grote spelers kleine nieuwkomers verdringen.
• Het Nationaal Groeifonds wordt in andere vorm onderdeel van Nationale Investeringsbank. Ook mkb krijgt toegang.
GroenLinks–PvdA
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
GroenLinks–PvdA pleit voor een striktere aanpak van schijnzelfstandigheid. Hun voorstel: het ‘werknemer-tenzij’-principe. Dat betekent dat iemand in principe werknemer is, tenzij bewezen kan worden dat hij of zij écht ondernemer is. Daarbij kijken ze eerst naar sectoren zoals de maaltijd- en pakketbezorging. Binnen de zorgsector wordt werken in loondienst gestimuleerd. Flexwerk blijft in die sector alleen mogelijk bij tijdelijke vervanging vanwege ziekte of piekbelasting en voor unieke situaties.
Pensioen & AOV
GroenLinks–PvdA wil zelfstandigen onderbrengen in de collectieve vangnetten zodat zij niet langer buiten de boot vallen. Concreet pleit de partij voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor álle zzp’ers. Deze AOV moet middels een inkomensafhankelijke premie worden gefinancierd, en opdrachtgevers gaan eerlijk meebetalen aan deze premie. Volgens GroenLinks-PvdA zorgt dit ervoor dat de lasten niet alleen bij de zzp’er terechtkomen en zorgt ervoor dat bedrijven het voordeel van goedkope "pseudo-zzp’ers" kwijt zijn. Daarnaast wil GL–PvdA dat zzp’ers verplicht pensioen gaan opbouwen.
Belastingen
GroenLinks–PvdA zet in op een simpeler belastingstelsel. De hypotheekrenteaftrek moet stapsgewijs worden afgebouwd. Belastingkortingen worden vereenvoudigd, een miljonairsbelasting wordt ingevoerd en de belasting van de meest winstgevende bedrijven wordt verhoogd. Het toeslagenstelsel moet op termijn verdwijnen, omdat inkomens omhooggaan en kinderopvang gratis wordt. GL–PvdA streeft dus naar een sociale zekerheid waarbij vooraf wordt gezorgd dat iedereen rond kan komen, in plaats van achteraf via toeslagen.
Overig voor ondernemers
GroenLinks–PvdA beschouwt ondernemers als cruciaal voor een duurzame en eerlijke economie. Tegelijk wil de partij ondernemerschap “gezond” maken, met nadruk op goed werkgeverschap, duurzaamheid en lokale verankering. Het programma kiest voor de volgende benaderingen:
• Minder contractvormen en een duidelijke plek voor ondernemerschap.
• De oprichting van een Nationale investeringsbank om mkb-bedrijven aan durfkapitaal te helpen.
• Duurzaam en sociaal ondernemen wordt beloond, circulair ondernemen wordt makkelijker.
• Nederland wordt aantrekkelijk voor startups en scale-ups krijgen de mogelijkheid om uit te breiden.
• Lokale ondernemers beschermen tegen grote (online) spelers.
JA21
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
JA21 wil de Wet DBA aanpassen, geïnspireerd op het Belgische model. Daarmee moet er meer ruimte en duidelijkheid komen voor zzp’ers. Het programma laat echter in het midden of JA21 de reeds voorgestelde Zelfstandigenwet van o.a. de VVD steunt. Wel is het duidelijk dat JA21 minder regeldruk wil en ondernemerschap minder belastend wil houden.
Pensioen & AOV
JA21 was altijd tegen de nieuwe pensioenwet, maar kijkt naar eigen zeggen nu vooruit. Ze willen streng controleren dat alle deelnemers krijgen waar ze recht op hebben en dat mensen waar nodig solide gecompenseerd worden. Pensioenfondsen moeten zich richten op hun kerntaak: een welvaartsvast pensioen realiseren. Risicovolle, activistische beleggingen horen daar niet bij.
Belastingen
JA21 wil een eenvoudiger en transparanter stelsel. Het toeslagenstelsel willen ze afschaffen en vervangen door een systeem van toelagen. Ze willen één tarief voor de vennootschapsbelasting van 20%. Box 2 schaffen ze af en aanmerkelijk belang verschuift naar box 3, waar alleen werkelijk, geconsumeerd rendement belast wordt. De partij wil ook af van de erf- en schenkbelasting om het voortbestaan van familiebedrijven te waarborgen. Het verkiezingsprogramma zegt niks over de hypotheekrenteaftrek.
Overig voor ondernemers
JA21 ziet ondernemers als de motor van welvaart en presenteert een breed pakket aan maatregelen die volgens de partij gunstig zijn voor ondernemers. De partij kiest voor:
• Minder regeldruk: JA21 wil een minister voor Overheidsefficiëntie en Autonomie instellen die als taak heeft regels te schrappen en bureaucratie terug te dringen.
• Stimulering van digitalisering, AI en innovatie binnen het mkb, met aftrekbare R&D-kosten.
• Eenvoudiger hypotheekverstrekking voor ondernemers.
• Behoud van ambacht en familiebedrijven: De partij koestert het midden- en kleinbedrijf met lokale wortels.
• Geen dwang voor ondernemers om – onder andere – hun wagenpark elektrisch te maken.
Partij voor de Dieren
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
Het programma van de PvdD noemt geen specifieke maatregelen voor zzp’ers of de Wet DBA. De partij richt zich meer op duurzaamheid, klimaat en sociale zekerheid. Wel wil de PvdD arbeidsconstructies in het algemeen beperken tot drie vormen: vast, tijdelijk of zelfstandig contract.
De PvdD pleit niet voor een verplichte regeling voor zelfstandigen. Wel willen ze inkomenszekerheid vergroten, bijvoorbeeld door afschaffing van de kostendelersnorm en meer ruimte om bij te verdienen in de bijstand. Ten aanzien van pensioen wil PvdD dat het pensioenstelsel solider en aanpassen wordt, maar ze hebben geen uitgewerkte plannen specifiek voor zzp-pensioen.
Belastingen
De PvdD wil belastingen verschuiven van arbeid naar vervuiling en consumptie van grondstoffen. Grote vervuilers en superrijken gaan wat hen betreft meer betalen. De winstbelasting voor grote bedrijven gaat omhoog van 25% naar 35%. Het minimumloon stijgt naar €16 per uur. Groente, fruit en peulvruchten krijgen 0% btw. Bedrijven met een maatschappelijk doel gaan minder belasting betalen. Daarnaast wordt de bedrijfsopvolgingsregeling aangepast en gaat de erfbelasting omhoog. De hypotheekrenteaftrek wordt versneld afgebouwd voor bedragen boven de nationale hypotheekgarantie (NHG). Toeslagen worden volgens de partij overbodig doordat ieder mens een voldoende inkomen krijgt om te voorzien in de basisbehoeften.
Overig voor ondernemers
De Partij voor de Dieren heeft geen omvangrijk hoofdstuk over ondernemers, maar hun economische visie focust zich op economie binnen de ecologische grenzen, met oog voor lokale kleinschaligheid. Ze streven naar begrijpelijke regels en willen overmatige regeldruk tegengaan. Voor zzp’ers en mkb betekent dit concreet:
• PvdD wil fossiele subsidies schrappen en dat geld steken in duurzame innovaties en publieke voorzieningen.
• PvdD investeert in lokale, groene economieën: denk aan stadslandbouw, lokale voedselketens, ambachtelijke productie met hergebruik.
• ‘De vervuiler betaalt’-principe: Dit geldt ook voor ondernemers. Een transportbedrijf dat veel CO₂ uitstoot zal in PvdD’s visie meer moeten bijdragen (via bijvoorbeeld kilometerheffing of accijnzen), terwijl een fietskoeriersbedrijf concurrerender wordt.
• Circulariteit wordt een randvoorwaarde in het aanbestedingsbeleid van de overheid. Dit ondersteunt Nederlandse circulaire ondernemers.
• EU-aanbestedingsregels aanpassen om duurzame en sociale ondernemers meer kans te geven .
PVV
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
De PVV doet in haar verkiezingsprogramma geen voorstellen voor nieuwe zzp-wetgeving of aanpassingen van de Wet DBA. Schijnzelfstandigheid of platformwerk wordt niet expliciet benoemd.
Pensioen & AOV
De PVV wil meldt in haar programma niets over een (verplicht) pensioen of arbeidsongeschiktheidsverzekering.
Belastingen
De PVV zet in op lastenverlichting. De hypotheekrenteaftrek blijft behouden. Ook moeten benzineprijzen en energiebelasting omlaag, gemeentelijke lasten niet stijgen en het aantal ambtenaren omlaag. Mantelzorgers kunnen als het aan de PVV ligt een aparte belastingkorting tegemoet zien. Over toeslagen zegt het programma niets.
Overig voor ondernemers
De PVV wil dat bedrijven voor Nederland behouden blijven. De partij kiest voor een pakket met focus op Nederland en dat bedrijfsvriendelijk is in de zin van minder lasten:
- Kleinere overheid, minder ambtenaren: De PVV wil fors snijden in het ambtenarenapparaat.
- Lagere lasten op energie en brandstof: De PVV vindt het klimaatbeleid te duur en wil het fors afzwakken.
- Afschaffen van bepaalde subsidies: De PVV stelt dat ze bijvoorbeeld subsidies voor milieu-organisaties, genderprojecten en ontwikkelingshulp willen schrappen.
- Geen extra Brusselse regels.
- Focus op nationale prioriteiten in plaats van internationale steun.
SP
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
De SP wil schijnzelfstandigheid aanpakken. Zelfstandigen die feitelijk in loondienst werken, moeten ook zo behandeld worden. Flexwerk mag alleen nog bij piek of ziekte. In sectoren met veel misstanden zoals transport, distributie en vleesverwerking, wil de partij flexconstructies helemaal verbieden. De SP kiest er hiermee voor om vast werk weer de norm te maken.
Pensioen & AOV
De SP vindt dat zelfstandigen net als iedereen recht hebben op collectieve voorzieningen. Ze willen daarom dat zzp’ers toegang krijgen tot collectieve, publieke regelingen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid. De partij ziet graag een oplossing waarbij zelfstandigen zich kunnen verzekeren tegen inkomensverlies bij ziekte of arbeidsongeschiktheid. De AOW-leeftijd gaat terug naar 65 jaar en wordt weer gekoppeld aan het minimumloon. De huidige pensioenwet wordt grotendeels teruggedraaid.
Belastingen
De SP wil belastingvoordelen voor vermogenden en expats terugdraaien en de winstbelasting verhogen. Er komt een miljoenairstaks en een vermogensplafond. De hypotheekrenteaftrek voor huizen boven de € 600.000 direct versneld afgebouwd. De belasting op energie gaat omlaag voor huishoudens en kleine bedrijven en juist omhoog voor grootverbruikers. Daarnaast wil de SP het hele toeslagensysteem grondig versimpelen, onder andere door kinderopvang gratis te maken en alle inkomens te verhogen.
Overig voor ondernemers
De SP ziet het mkb als de ruggengraat van onze economie en samenleving. Hun programma belooft dan ook de “onderkant” van het bedrijfsleven te ondersteunen, terwijl de “bovenkant” eerlijk gaat bijdragen. De partij kiest voor:
- Een investeringbank voor het mkb: Met een Nationale Investeringsbank voor het mkb kunnen kleine en startende
bedrijven, evenals bedrijven die hun succesvolle diensten willen opschalen, gemakkelijker lenen.
- Meer kansen voor kleinere bedrijven bij aanbestedingen (grote opdrachten opsplitsen, geen Europees aanbesteden).
- Leefbaar platteland en versterking van lokale economieën: De partij heeft oog voor vakmanschap en lokale voorzieningen.
- De SP is voorstander van werknemersinvloed (zeggenschap), ook bij kleine bedrijven. Ze willen bijvoorbeeld coöperaties stimuleren en ondernemingsraden versterken.
- Verplichting richting de overheden om rekeningen aan ondernemers op tijd te betalen.
- Ondersteuning voor mkb voor het verduurzamen van bedrijfswagens.
Volt
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
Volt noemt de Wet DBA niet, maar wil dat alle werkenden – dus ook zzp’ers – verplicht bijdragen aan sociale voorzieningen. Door die verplichting stellen ze dat schijnconstructies vermeden kunnen worden. .
Pensioen & AOV
Naast de AOW pleit Volt voor een aanvullend basispensioen waaraan iedereen bijdraagt en uit put, ongeacht of men werknemer of zzp’er is. Dit zou neerkomen op een soort collectief pensioenfonds voor alle werkenden, met een minimale verplichte premieafdracht voor iedereen. Ook wil Volt het Europese pensioenproduct PEPP uitbouwen tot een volwaardig alternatief. Over arbeidsongeschiktheid heeft Volt in het programma weinig expliciets genoemd (afgezien van het algemene streven dat iedereen verzekerd moet zijn via het sociale stelsel).
Belastingen
Volt wil het belastingstelsel volledig hervormen. Alle aftrekposten, toeslagen, heffingskortingen en vrijstellingen verdwijnen, inclusief de hypotheekrenteaftrek. Daarvoor komt een basisinkomen en een versimpeld belastingstelsel met meerdere schijven. Het idee is dat mensen voortaan genoeg ontvangen via het basisinkomen en lagere belastingdruk op lage inkomens, zodat toeslagen niet meer nodig zijn. Het btw-stelsel wil de partij ook versimpelen: één uniform tarief.
Overig voor ondernemers
Volt waardeert ondernemers als drijvende kracht voor economie én samenleving. Hun programma legt nadruk op duurzaamheid, digitalisering en Europese samenwerking voor het bedrijfsleven. De partij kiest voor:
• Minder regeldruk en eenvoudiger subsidies: Volt wil dat ondernemers minder tijd kwijt zijn aan administratie.
• Betere toegang tot financiering en verduurzaming, o.a. via groene fixteams en risicovrije leningen.
• Verlaging van de ondergrens voor de energie-investeringsaftrek om vergroenen haalbaar te maken voor kleine bedrijven.
• Ontwikkeling van innovatiehubs en regionale economieën: Volt ziet veel in samenwerking tussen overheid, universiteiten en bedrijven.
• Ondersteuning van sociaal en duurzaam ondernemerschap, onder andere door oprichting van grote samenwerkingsfondsen.
VVD
Schijnzelfstandigheid / Wet DBA
De VVD wil wettelijk vastleggen dat de overheid de plicht heeft om het ondernemersklimaat te aanpassen. De partij wil een nieuwe Zelfstandigenwet invoeren. Middels twee toetsen moet er meer duidelijkheid komen over de arbeidsrelatie, zodat zzp’ers en opdrachtgevers niet langer bang hoeven te zijn voor naheffingen. Zzp’ers houden hun vrijheid, maar nemen ook verplicht verantwoordelijkheid door een voorziening voor pensioen en arbeidsongeschiktheid te treffen, met keuzevrijheid voor iedereen. Bij lage uurtarieven komt een rechtsvermoeden van werknemerschap.
Pensioen & AOV
De VVD wil dat zzp’ers verplicht een voorziening treffen voor pensioen en arbeidsongeschiktheid. Er blijft wel keuzevrijheid: je mag zelf kiezen of je dit via een publieke of private verzekering regelt. Het kernpunt is: iedereen moet meedoen aan de basisvoorzieningen, maar je kunt zelf kiezen hoe je dat doet. Bij een stijgende levensverwachting, moet de pensioenleeftijd mee stijgen.
Belastingen
De VVD zet zich in voor lage belastingen voor ondernemers. Ze willen de belasting op werk verlagen en aftrekposten zoals de hypotheekrenteaftrek behouden. Belastingen op sparen (box 3) en ondernemen (box 2) gaan niet omhoog. De accijns op brandstof wil de VVD omlaag. Toeslagen moeten op termijn verdwijnen en vervangen worden door versimpelde regelingen. Voor ondernemers pleit de VVD voor fiscale eenvoud en stabiliteit. Ze wil bijvoorbeeld innovatieregelingen als de WBSO uitbreiden en de innovatiebox behouden, omdat die bijdragen aan economische groei.
Overig voor ondernemers
De VVD ziet ondernemers als de motor van de economie. Hun programma bevat liberale thema’s: groei, innovatie, minder overheidsbemoeienis. De partij kiest voor:
- Minder regeldruk en bureaucratie met een Wet op regeldruk- en complexiteitsvermindering.
- Een Groei- en Ondernemersakkoord: waarmee wordt gestreefd om ondernemerslasten te verlagen, voor langere termijn zekerheid te bieden en de lonen te verhogen.
- Minder externe inhuur bij de overheid (meer vaste banen) door de salarissen te verhogen .
- Snellere procedures bij aanvragen van vergunningen, vooral bij het mkb.
- Geen strengere nationale koppen bovenop EU-beleid.
- Hulp bij verduurzaming, van isolatie en elektrisch rijden tot schonere productieprocessen.
De verkiezingsprogramma’s van 2025 laten zien dat er veel op het spel staat voor zelfstandigen. Vooral de arbeidsongeschiktheidsverzekering, het pensioen en de Wet DBA verdelen partijen. Wil je nalezen wat een partij precies schrijft? Hier vind je alle programma’s: