Financiële tegemoetkomingen voor alleenstaande ouders

Als ouder maak je veel kosten voor je kind. Wanneer je alleenstaand bent, kun je deze niet altijd delen met een partner. Gelukkig zijn er in Nederland verschillende regelingen en financiële tegemoetkomingen die je als alleenstaande vader of moeder kunt gebruiken.

1. De kinderbijslag (AKW)

De kinderbijslag is een financiële tegemoetkoming van de overheid voor het opvoeden en verzorgen van kinderen. Als (alleenstaande) ouder kun je kinderbijslag aanvragen voor je eigen kinderen, maar ook voor adoptie-, stief-, en pleegkinderen. De hoogte van het bedrag is afhankelijk van de leeftijd van het kind. Hoe ouder je kind, des te meer je ontvangt. Je inkomen speelt dus geen rol. Heb je meerdere kinderen? Dan worden de bedragen bij elkaar opgeteld. De kinderbijslag ontvang je elk kwartaal via de Sociale Verzekeringsbank (SVB).

Binnen twee tot vier weken na de geboorte krijg je een brief van de SVB waarin staat dat je je aanvraag kunt doen. Je vraagt de kinderbijslag aan via de website van de SVB.

Kinderbijslag bij scheiding
Zijn jullie gescheiden? Dan gaat de kinderbijslag naar degene bij wie het kind woont. Heb je co-ouderschap? Dan gaat de SVB ervan uit dat jullie de bijslag zelf verdelen. Lukt dit niet, dan kun je contact opnemen met de SVB om de helft van de kinderbijslag aan jullie beiden uit te keren. 

2. Kindgebonden budget (kgb)

In aanvulling op de kinderbijslag kun je als (alleenstaande) vader of moeder ook een kindgebonden budget aanvragen. Deze toeslag is wél inkomensafhankelijk: niet iedereen heeft hier dus recht op. Hoe hoger je inkomen, hoe lager het bedrag zal zijn. Het kindgebonden budget is ook afhankelijk van het aantal kinderen in het gezin en hun leeftijd.

Heb je recht op een kindgebonden budget? Dan krijg je meestal vanzelf bericht van de Belastingdienst Toeslagen. Heb je geen bericht gekregen, maar denk je wel recht te hebben op deze toeslag? Dan kun je deze ook zelf aanvragen via Mijn Toeslagen.

Kindgebonden budget bij scheiding
Bij een scheiding gaat het kindgebonden budget naar degene die als aanvrager van de kinderbijslag staat geregistreerd. Kindgebonden budget kun je niet gesplitst uit laten keren. Je kunt er wel voor kiezen om de uitkering over te zetten naar de ander. Dan kan voordeliger zijn, bijvoorbeeld als diegene minder verdient. 

3. Kinderopvangtoeslag (Wet kinderopvang)

Dat de kinderopvang duur is, is geen geheim. Gelukkig kun je hier als ouder een inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag voor aanvragen. Hoeveel je precies ontvangt hangt af van verschillende factoren

• De hoogte van je inkomen
• Het aantal kinderen op de opvang
• Het soort opvang. 
  
  Per kind heb je recht op kinderopvangstoeslag voor het aantal uur dat je werkt (voor maximaal 230 uur per maand) Let op: Als ouder betaal je wel altijd een verplichte eigen bijdrage.

Kabinet Rutte IV heeft zich voorgenomen om de kinderopvang grotendeels gratis voor ouders te maken. Dat betekent dat de kinderopvangtoeslag in z'n huidige vorm gaat verdwijnen. Wanneer en hoe dit gebeurt is nog niet bekend. 

Kinderopvangtoeslag bij scheiding
Bij een scheiding gaat de kinderopvangtoeslag naar degene die de opvang betaalt. Betalen jullie allebei een deel? Dan kun je voor dat deel de toeslag krijgen. Het maakt dus niet uit bij wie je kind woont. Je regelt dit door een brief te sturen naar de Belastingdienst. 

4. Inkomensafhankelijke combinatiekorting (IACK)

De inkomensafhankelijke combinatiekorting is een belastingkorting die in het leven is geroepen voor onder andere werkende alleenstaande ouders van jonge kinderen. Er zijn een paar voorwaarden:

• Je bent alleenstaand (of hebt korter dan zes maanden een fiscale partner)
• Je kind is jonger dan 12 jaar
• Je kind staat ingeschreven op jouw adres

Hebben jullie de zorg ongeveer gelijk verdeeld en ben jij de minst-verdienende co-ouder? Dan maak je alsnog aanpsraak op deze korting. Ook wanneer je kind niet op jouw adres staat ingeschreven. 

Meer informatie over de hoogte, de overige voorwaarden en het aanvragen van de inkomensafhankelijke combinatiekorting vind je op de website van de Belastingdienst.

5. Vrijstelling arbeidsplicht

Ontvang je bijstand (of heb je hier in ieder geval recht op)? En heb je de volledige zorg van minimaal één kind dat jonger is dan vijf jaar? Dan kan je vrijgesteld worden van de arbeidsplicht. Voor deze vrijstelling dien je een verzoek in bij de gemeente waar je woont.

6. Voorzieningen voor studerende alleenstaande ouders

Ook wanneer je als alleenstaande (pleeg- of stief)ouder studeert, heb je recht op tegemoetkomingen. Te beginnen met de eenoudertoeslag. De voorwaarden hiervoor zijn

• Je bent jonger dan 30 jaar
• Je kind is jonger dan 30 jaar
• Je ontvangt kinderbijslag voor het kind - of je kind staat ingeschreven op je adres

Meer informatie over de hoogte van de toeslag, de voorwaarden en het aanvragen vind je op de website van DUO.

Daarnaast heb je als studerende alleenstaande ouder ook recht op kinderopvangtoeslag - mits je kind naar de opvang gaat natuurlijk. Hiervoor gelden dezelfde regels als voor werkende ouders. Zo is wel altijd sprake van een inkomensafhankelijke eigen bijdrage.

7. Kinderalimentatie na scheiding

Na de scheiding blijven jullie allebei financieel verantwoordelijk voor je kind(eren). Dit is wettelijk geregeld via kinderalimentatie. Je moet hier dus samen afspraken over maken in het ouderschapsplan. Gebruikelijk is dat je elk naar draagkracht bijdraagt in de kosten voor het levensonderhoud van je kinderen. 

8. Pleegvergoeding

Wanneer je een (alleenstaande) pleegouder bent, kun je een pleegvergoeding aanvragen. Deze vergoeding krijg je van - en regel je via - de organisatie die het pleegkind plaatst. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van de leeftijd en de zorgbehoefte van het kind. De pleegvergoeding wordt niet gezien als inkomen: het is dus een belastingvrije vergoeding.

Let wel op: Als je deze vergoeding ontvangt, kom je niet meer in aanmerking voor kinderbijslag voor het pleegkind.

9. Overige tegemoetkomingen via fondsen

Heb je als alleenstaande ouder minder te besteden? Dan kun je vaak ook aanvullende ondersteuning krijgen vanuit verschillende fondsen.

Zo kan het Jeugdfonds Sport en Cultuur helpen bij het betalen van contributie voor sportclubs. Ook het Nationaal Fonds Kinderhulp helpt met grote, maar ook kleine dingen waardoor je kind gewoon mee kan doen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een dagje uit, een nieuwe fiets, een opleiding, maar ook een leesboek, warme winterjas of een cadeautje tijdens de feestdagen.

Je kunt tegemoetkomingen via deze bovenstaande fondsen niet zelf aanvragen als ouder. Dit gebeurt namelijk altijd via een intermediair, bijvoorbeeld een jeugdhulpverlener, een schuldhulpverlener of een sociaal wijkteam.

Tenslotte kan Stichting Leergeld - afhankelijk van je financiële situatie - helpen bij het opvangen van hoge schoolkosten. Je kunt bijvoorbeeld een tegemoetkoming aanvragen voor de ouderbijdrage, een schoolreisje, schoolkamp, computer(s) of vervoer naar school.

Tip: Benieuwd naar alle toeslagen waar je in 2024 aanspraak op maakt, zoals de huur- en zorgtoeslag? Check ons overzicht Toeslagen in 2024: Hier heb je recht op.