Zzp'ers mogen vaker onderling prijsafspraken maken
Als zzp’er heb je een bedrijf. Dat betekent in principe dat je je aan de concurrentieregels moet houden en bijvoorbeeld geen tariefafspraken mag maken met andere zzp’ers. Maar Europese regels hierover zijn onlangs aangepast. Dat geeft zzp’ers meer ruimte om gezamenlijk te onderhandelen zonder de concurrentieregels te overtreden. Ook als je een zzp’er bent met een goed inkomen. Wat wel en niet mag, hangt af van je situatie.
Een zzp’er heeft een bedrijf
Om te voorkomen dat bedrijven hun klanten benadelen is er de mededingingswet. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) houdt daar toezicht op. Als ondernemingen kartelafspraken maken - of informatie uitwisselen die hun onderhandelingspositie versterkt - kan de ACM ingrijpen en boetes opleggen.
Het maakt daarbij niet uit of de onderneming een grote bv is met honderden medewerkers of jouw eenmanszaak zonder personeel. De onderhandelingspositie van een zzp’er is vaak alleen niet zo sterk. Je staat in je eentje tegenover grote professionele organisaties die kunnen bepalen welke tarieven zij willen factureren.
Versoepelingen door de ACM
De overheid wil zzp’ers beschermen tegen armoede en voorkomen dat opdrachtgevers ze tegen te lage tarieven inhuren. Daarnaast zijn onlangs Europese regels aangepast waardoor het nu voor sommige zzp'ers mogelijk is om collectieve afspraken te maken, net zoals werknemers dat kunnen.
De ACM heeft daarom de regels voor zzp’ers verduidelijkt. Het betekent dat je als zzp’er best wel wat mogelijkheden hebt om je onderhandelingspositie te verbeteren zonder de concurrentieregels te overtreden.
Wel schijnzelfstandige: mededingingsregels gelden niet
Belangrijk is dat de ACM bepaalde zzp’ers niet ziet ondernemers. En als je geen ondernemer bent, gelden de mededingingsregels helemaal niet. Als je zo’n zzp’er bent, mag je met andere zzp’ers afspraken maken over welke bedragen je aan opdrachtgevers vraagt.
De ACM noemt deze mensen – op basis van een uitspraak van Het Hof van Justitie van de Europese Unie - schijnzelfstandigen. De ACM ziet je als schijnzelfstandige als je voldoet aan alle onderstaande criteria:
• Je handelt onder leiding van de opdrachtgever. Meer specifiek: de werkgever bepaalt waar en/of wanneer je door hem/haar bepaald werk doet.
• Je deelt niet mee in de commerciële risico’s van het bedrijf van de opdrachtgever.
• Je bent tijdens de opdracht opgenomen in het bedrijf van de opdrachtgever.
Voorbeeld schijnzelfstandige
Het komt erop neer dat de ACM je ziet als schijnzelfstandige als je eigenlijk in dezelfde positie zit als een werknemer. Zo is een journalist die af en toe op de redactie van een krant komt, maar zelf de onderwerpen bepaalt van artikelen, geen schijnzelfstandige. Een journalist die een vast aantal uur per week bij een magazine zit en niet zelf z'n onderwerpen magkiezen is wél schijnzelfstandige.
Belastingdienst hanteert mogelijk andere definitie
Overigens gebruikt de Belastingdienst de term schijnzelfstandige ook. Een opdrachtgever kan voor het inhuren van een schijnzelfstandige een naheffing krijgen. Belangrijk om te weten is dat als de ACM vindt dat je een schijnzelfstandige bent het niet betekent dat de Belastingdienst dat ook vindt. Dit staat los van elkaar.
Geen schijnzelfstandige: uitzondering op de mededingingsregels
Ook als je zeker geen schijnzelfstandige bent, is het goed mogelijk dat voor jou een uitzondering geldt. De ACM heeft namelijk verschillende groepen zzp’ers gedefinieerd waaraan geen boetes worden uitgedeeld als zij bijvoorbeeld gezamenlijk prijsafspraken maken.
Zzp’ers met een laag inkomen
Het gaat dan allereerst om zzp’ers met een laag inkomen. Als je tarief zo laag is dat je er eigenlijk niet van kan leven - en je doel is om dat tarief te verhogen tot het sociaal minimum - dan staat de ACM toe dat je probeert samen met anderen een minimaal tarief te bedingen. Voor de hoogte van het tarief is een bijstandsuitkering het uitgangspunt. Houd er daarbij rekening mee dat je van het uurtarief ook kosten moet betalen, bijvoorbeeld voor verzekeringen.
Zzp’ers met een hoger tarief
Maar ook als zzp’er met een hoger tarief krijg je soms meer ruimte. Als je een opdrachtgever hebt met meer dan tien werknemers of meer dan € 2 miljoen omzet mag je samen met andere zelfstandigen onderhandelen met die opdrachtgever.
Uitzonderingen alleen voor diensten
Voor alle uitzonderingen die de ACM maakt op de concurrentieregels is één belangrijke basisregel: het gaat alleen om zzp’ers die diensten aanbieden op basis van hun eigen arbeid. Denk aan de pakketbezorger, vertaler of de eerdergenoemde journalisten. Zzp’ers die producten verkopen, vallen er niet onder.
Hoe pak je 'samen onderhandelen' aan?
Het kan voor jou als zzp’er dus toegestaan zijn om afspraken te maken met andere zzp’ers. Dat kun je doen door samen op te trekken, maar ook door je aan te sluiten bij een belangenorganisatie die collectieve afspraken maakt met opdrachtgevers.
De FNV heeft bijvoorbeeld afspraken gemaakt voor een minimumtarief voor zzp’ers bij de publieke omroep. Of dat mag zonder dat je het risico loopt dat de ACM bij je aanklopt, hangt af van je situatie. De regels zijn ingewikkeld. Het is daarom verstandig vooraf advies te vragen, bijvoorbeeld van een jurist.
Dé bank voor zzp'ers
Zzp’ers bankieren bij Knab! Je regelt al je geldzaken gemakkelijk via onze website of de Knab App. En kom je er niet uit? Onze fijne servicemedewerkers staan elke dag van 8.00 tot 20.00 uur voor je klaar. Onze zakelijke rekening kost slechts € 7 per maand. Ben je een starter? Dan betaal je de eerste zes maanden maar € 3,50 per maand!
Casper Zwart
Casper is Adviseur Klanttevredenheid bij Knab en heeft daarnaast veel ervaring als schrijver. Hij doet al jaren regelmatig onderzoek naar de behoeftes en ervaringen van zzp'ers.
