De gevolgen van de nieuwe pensioenwet voor zzp’ers

Met de invoering van de nieuwe pensioenwet veranderen er ook een paar dingen voor zzp’ers. Als zelfstandig ondernemer kun je straks een groter deel van je inkomen opzijzetten voor je pensioen. Misschien krijg je ook de mogelijkheid pensioen op te bouwen bij een pensioenfonds. En als je dan echt met pensioen gaat, kun je 10% van je pensioenkapitaal in één keer laten uitkeren.

De invoering van de nieuwe wet is al een paar keer uitgesteld, maar staat nu gepland op 1 juli 2023.

Gevolgen nieuwe pensioenwet 2023

De overheid maakt het fiscaal interessant om te sparen voor je pensioen. Dat werkt zo: over het geld dat je voor je pensioen opzijzet, betaal je nu geen inkomstenbelasting. Bij je pensionering koop je met je opgebouwde kapitaal een uitkering bij een verzekeraar. Over die uitkering moet je dan belasting betalen.

De voorwaarde om dit belastingvoordeel te krijgen, is dat je het geld stort in een zogenaamd derde pijlerproduct. Denk aan een pensioenspaarrekening, pensioenbelegginsrekening of lijfrenteverzekering. Deze producten worden aangeboden door verzekeraars, maar er zijn ook organisaties die zich speciaal richten op zzp’ers. De aanbieder gaat het geld voor jou beleggen.

Meer fiscaal voordelig sparen

Je inleg voor deze voor deze producten is tot bepaalde grenzen aftrekbaar. Op dit moment is het maximale percentage dat je zo mag opbouwen 13,3% van je zogenaamde pensioengevend inkomen. Dat is je inkomen in box 1 van de inkomstenbelasting min een vast bedrag. Dat vaste bedrag noemen we 'AOW-franchise' en staat in 2023 op € 16.304.

In de Wet toekomst pensioenen is een verhoging opgenomen. Als de wet is aangenomen, mag je maximaal 30% van je pensioengevend inkomen opzijzetten voor pensioen.

Het kan dat je het maximale bedrag dat je mag opbouwen niet haalt. Daarom heb je de mogelijkheid om in latere jaren extra te storten. Dat heet gebruikmaken van je reserveringsruimte. Door de nieuwe wet krijg je daar straks meer tijd voor. In plaats van zeven jaar mag je daar straks tien jaar over doen.

Pensioenfonds open voor zzp’ers

De Wet toekomst pensioenen maakt het mogelijk voor pensioenfondsen om tijdelijk te experimenteren met een pensioenregeling voor zzp’ers. Nu zijn die fondsen bijna uitsluitend toegankelijk voor mensen die in loondienst werken.

Deelnemen als zzp'er kan interessant zijn omdat een ‘echte’ pensioenregeling anders in elkaar zit dan een pensioenproduct van een bank of verzekeraar. Zo is er bijna altijd een regeling voor nabestaandenpensioen. Dat is een uitkering voor je partner en kinderen als je als deelnemer van een pensioenfonds overlijdt.

Fondsen die een experiment met zzp’ers gaan doen, mogen zich daarbij alleen richten op mensen die in hun beroep of sector actief zijn. Verder krijgen de fondsen de mogelijkheid om te kijken bij KVK wie er in hun branche actief is. Als er in jouw branche een experiment is, zal een fonds jou mogelijk hiervoor benaderen.

Uit klantonderzoek door Knab onder 1.176 zzp’ers (die niet daarnaast in loondienst werken) bleek onlangs dat 36% zou gaan sparen bij een pensioenfonds als dat zich openstelt voor zzp’ers. Het is nog niet zeker of er pensioenfondsen zijn die zo'n experiment gaan opzetten.

Afschaffing oudedagsreserve (FOR)

Tegenover de uitbreiding van de mogelijkheden om pensioen op te bouwen in het nieuwe stelsel, staat de afschaffing van de zogenaamde oudedagsreserve (ook wel FOR, Fiscale Oudedagsreserve). Dit is een aftrekpost voor pensioen die elke zzp’er nu nog kan gebruiken. Het verschil tussen de oudedagsreserve en pensioensparen met een derde pijlerproduct, is dat je het geld bij de FOR niet echt opzij hoeft te zetten. Je krijgt wel het belastingvoordeel maar kan de storting in een derde pijlerproduct later doen.

In de praktijk zetten veel zzp’ers dat geld nooit opzij. Volgens de overheid leidt de oudedagsreserve maar in de helft van de gevallen echt tot een pensioen. Mede daarom schaft de overheid deze regeling af. Dit gebeurt al per 1 januari 2023. Als je in het verleden reserveringen hebt gedaan voor de oudedagsreserve kun je die wel gewoon behouden.

Nieuwe keuzemogelijkheid: ‘bedrag ineens’ van 10%

Een andere belangrijke verandering die bij het nieuwe pensioenstelsel hoort, is de invoering van ‘bedrag ineens’. Iedereen die met pensioen gaat, kan straks 10% van het opgebouwde pensioen in een keer opnemen. Dit geldt ook voor zzp’ers. Het gaat hierbij zowel om pensioen dat je zelf hebt opgebouwd met een pensioenproduct van een bank of verzekeraar, als om pensioen dat je bij een pensioenfonds hebt staan omdat je eerder in loondienst werkte.

Je kunt het bedrag bijvoorbeeld gebruiken voor eenmalige uitgaven zoals een reis of een grote aankoop, maar natuurlijk ook om je hypotheek af te lossen. Als je bezig bent met je financiële planning, kun je hier nu al rekening mee houden.

Belangrijk is dat je over die 10% wel inkomstenbelasting moet betalen in het jaar dat je het bedrag krijgt uitbetaald. Omdat het belastingtarief verandert als je met pensioen gaat, kan het veel uitmaken wanneer je het bedrag op je rekening krijgt. Het kan ook gevolgen hebben voor eventuele toeslagen die je ontvangt. Pensioenfondsen en verzekeraars zijn verplicht om je inzicht te geven in dit soort effecten als je hierover een beslissing neemt.