De Zelfstandigenwet: wat betekent het voor jou als zzp’er?
Er ligt een wetsvoorstel op tafel dat veel zzp’ers aangaat: de Zelfstandigenwet. Het doel? Meer duidelijkheid voor jou als zelfstandige én minder schijnzelfstandigheid. Deze wet moet de huidige Wet DBA vervangen.
Het wetsvoorstel moet nog worden besproken in de Tweede Kamer. Daarnaast heeft het kabinet op 7 juli 2025 een ander voorstel ingediend: de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (VBAR). Deze introduceert onder andere een inkomensdrempel van €36 per uur voor het rechtsvermoeden van werknemerschap. Welke wet zal worden aangenomen is niet te zeggen. Tot die tijd blijft de Wet DBA van kracht.
Een helder kader vooraf in plaats van giswerk
Wanneer ben je nu écht zelfstandig ondernemer en wanneer lijk je – juridisch gezien – toch meer op een werknemer? Tot nu toe bleef dat koffiedik kijken achteraf onder de Wet DBA. Het nieuwe wetsvoorstel draait dat om: vóór je start weet je precies of je als zzp’er mag werken. De wet introduceert:
- De Zelfstandigentoets: vijf voorwaarden waarmee jij bewijst dat je ondernemer bent.
- De Werkrelatietoets: vier checks of de samenwerking geen verkapt dienstverband is.
- Een onafhankelijke commissie die (op verzoek) bindende uitspraken doet, zodat jij en je opdrachtgever niet meteen bij de rechter belanden.
Voldoe je aan alle vijf onderstaande voorwaarden? Dan ben je zelfstandig ondernemer in juridische zin. Kun je er niet aan voldoen, dan ben je werknemer.
| Voorwaarde (officieel) | Vrij vertaald | Bijvoorbeeld |
| 1. Je werkt voor eigen rekening en risico. | Je loopt ondernemersrisico. | Wisselende winst, aansprakelijk voor herstelkosten, risico op wanbetaling, meerdere opdrachtgevers, geen doorbetaling bij ziekte (tenzij zelf verzekerd). |
| 2. Je voert een deugdelijke administratie. | Je hebt je zakelijke administratie op orde. | KVK-inschrijving, zakelijke bankrekening, btw-ID, facturen volgens de regels, boekhouding conform AWR. |
| 3. Je gedraagt je in het economisch verkeer als zelfstandig ondernemer. | Je bent zichtbaar als ondernemer. | Actieve acquisitie, website of socials, eigen huisstijl, investering in tools/opleidingen. |
| 4. Je hebt een adequate voorziening getroffen tegen het risico van arbeidsongeschiktheid. | Je hebt een vangnet bij arbeidsongeschiktheid. | Particuliere AOV, schenkkring of aantoonbare buffer; sluit straks aan op de geplande basis-AOV. |
| 5. Je hebt een proportionele bijdrage voor een voorziening bij pensionering. | Je regelt je pensioen. | Lijfrente, pensioenbeleggen, vrijwillige voortzetting oud fonds, vastgoed. Het gaat om een redelijke voorziening, geen vast bedrag. |
De werkrelatietoets: over de samenwerking met je opdrachtgever
| Voorwaarde (officieel) | Vrij vertaald |
| 1. Er is sprake van vrijheid van organisatie van werk. | Jij bepaalt hoe je het werk inricht. |
| 2. Er is sprake van vrijheid van organisatie van werktijd. | Jij kiest wanneer je het werk doet. |
| 3. Er is geen sprake van een hiërarchische controle. | Je opdrachtgever beoordeelt het eindresultaat, niet elke stap ernaartoe. |
| 4. De partijen hebben de bedoeling om anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst arbeid te verrichten. | Jullie willen allebei geen overeenkomst op basis van arbeid, maar op basis van opdracht. En jullie handelen daarnaar. |
Sectorale aanpak voor betere bescherming én minder onnodige regels
In sectoren waar schijnzelfstandigheid vaker voorkomt, kunnen aanvullende regels gelden. Voldoe je in zo’n sector aan een meerderheid van die extra criteria? Dan wordt vermoed dat je werkt als werknemer (tenzij je het tegendeel aantoont).
Hoe vaak check je of je aan alle voorwaarden voldoet?
| Toets | Minimaal uitvoeren |
Praktische tip
|
| Zelfstandigentoets | Bij een nieuwe opdrachtgever of zodra jouw eigen situatie wezenlijk verandert (nieuwe rechtsvorm, AOV stopgezet, pensioenopbouw aangepast). | Zie het als je persoonlijke rijbewijs; herijk jaarlijks of na grote wijzigingen. |
| Werkrelatietoets | Bij elke nieuwe opdracht en wanneer de samenwerking verandert (bijv. van projectprijs naar vaste daginhuur) | Neem de vier antwoorden op in je opdrachtbevestiging en check opnieuw als één antwoord mogelijk ‘nee’ wordt. |
Verantwoordelijkheid voor AOV en pensioen
| Tegen arbeidsongeschiktheid kun je bijvoorbeeld... | Voor je pensioen kun je bijvoorbeeld... |
| een traditionele verzekering (AOV) afsluiten | pensioenbeleggen (lijfrente) |
| deelnemen aan een schenkkring, broodfonds of crowdsurance | regulier beleggen of sparen |
| voldoende buffer opbouwen | inleg voortzetten bij een pensioenfonds via ex-werkgever |
| ander vermogen aandragen | vastgoed of ander vermogen aandragen |
Wat merk jij ervan als de wet erdoor komt?
- Meer opdrachtzekerheid: vanwege de duidelijkheid zullen opdrachtgevers weer meer zzp’ers inhuren.
- Verzekering & pensioen tellen mee: zet deze met stip op je to-do-list. Regel je die nu, dan voorkom je discussie later.
- Sneller duidelijkheid bij conflict: bindend oordeel van de commissie in plaats van een lange rechtszaak.
Blijf op de hoogte
Casper Zwart
Casper is Adviseur Klanttevredenheid bij Knab en heeft daarnaast veel ervaring als schrijver. Hij doet al jaren regelmatig onderzoek naar de behoeftes en ervaringen van zzp'ers.
