Wat is een recessie? En gaan we er nu een tegemoet?

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne heb je het woord ‘recessie’ waarschijnlijk al een paar keer horen vallen. Dat er een recessie aankomt, daar zijn de meeste economen het wel over eens. Hoe lang hij zal duren en hoe hevig hij zal zijn, is de vraag. Maar wat is een recessie precies, en hoe lang duren ze normaal gesproken? En nog belangrijker: wat merk jij van een recessie?

Update: Op 16 augustus 2023 maakte het CBS bekend dat we officieel in een (milde) recessie zijn beland. 

Wat is een recessie?

Hoe ontstaan recessies?

Recessies kunnen op verschillende manieren ontstaan en ze kunnen meerdere oorzaken hebben. Hieronder lees je een aantal belangrijke:

Problemen op de huizenmarkt
De huizenmarkt kan een belangrijke rol spelen in het ontstaan van een recessie, dat bleek wel tijdens de crisis van 2008. Voor die tijd was het relatief makkelijk om een hypotheek af te sluiten, waardoor een bubbel ontstond op de huizenmarkt. Toen bleek dat mensen vervolgens hun hypotheek niet meer konden betalen, kwamen veel banken in de problemen. Met de financiële crisis als gevolg.

Een beurscrash
Vaak is een beurscrash meer een gevolg dan een oorzaak, maar het kan zeker het begin van een recessie inluiden. Als aandelen van een bedrijf minder waard worden, daalt het bedrijf zelf ook in waarde. Hierdoor kunnen deze bedrijven in de problemen komen. Daarnaast zullen investeerders sneller geneigd zijn om hun investeringen te verkopen, wat een verder negatief effect kan hebben op de economie.

Hoge inflatie
In tijden van hoge inflatie - bijvoorbeeld door schaarste van bepaalde grondstoffen - reageren centrale banken doorgaans door hun beleidsrentes te verhogen. Hierdoor rentes wordt het voor bedrijven en consumenten duurder om geld te lenen. Dit kan leiden tot minder investeringen door bedrijven en minder uitgaven door consumenten. Dit kan een recessie veroorzaken.

Consumentenvertrouwen
Een groot deel van de economie draait op de uitgaven van consumenten. Het vertrouwen dat ze hebben in de economie speelt daarbij een grote rol. Is het consumentenvertrouwen laag? Dan doen mensen waarschijnlijk minder snel grote uitgaven. Vervolgens gaat er minder geld om in de economie, wat kan zorgen voor een recessie.

Een andere acute crisis
De oorzaak van een recessie hoeft niet altijd in de economie te liggen. Ook oorlogen of natuurrampen kunnen hiervoor zorgen. Of een pandemie. Bij dergelijke crises wordt het dagelijkse leven op een dusdanige manier ontwricht, dat ze op de langere termijn ook de economie schaden. De coronacrisis en de oorlog in Oekraïne zijn hiervan voorbeelden.

Wat zijn de gevolgen van een recessie?

Hoe lang duurt een recessie?

De duur van recessies kan erg verschillen, van enkele kwartalen tot meerdere jaren achtereen. Duurt een recessie meerdere jaren? Dan spreken we meestal van een economische crisis. De laatste economische crisis begon in 2008 en duurde ongeveer tot 2011. De Grote Depressie van begin vorige eeuw duurde zelfs meer dan tien jaar.

Aan de andere kant zijn er ook recessies en crises geweest die veel korter duurden. Hierbij ging het om een economische krimp die een aantal kwartalen aanhield. De laatste dateert uit 2012. Sindsdien is de economie alleen nog maar gegroeid. De coronacrisis maakt nu (voorlopig) een einde aan deze groei.

Gaan we nu een recessie tegemoet?

Het is nu nog heel lastig om te voorspellen welk effect de oorlog in Oekraïne - en de daardoor ontstane hoge inflatie - op de langere termijn gaat hebben op de economie.  Als centrale banken erin slagen om de inflatie op korte termijn te beteugelen blijft de schade mogelijk beperkt. Lukt dat niet, moeten we rekening houden met een langere - en mogelijk zwaardere - recessie. Faillissementen, oplopende werkloosheid en dalende huizenprijzen kunnen dan het gevolg zijn.