Onderzoek: Zzp'ers geven coalitieakkoord onvoldoende, ondanks Schoof

De meeste zzp'ers zijn niet te spreken over het nieuwe coalitieakkoord. Het akkoord zelf krijgt met een rapportcijfer 5 een onvoldoende. Het vertrouwen in de nieuwe coalitie scoort met een 4,4 nog lager. De voorgenomen aanstelling van Dick Schoof als premier heeft wel een positief effect: de meeste zzp'ers hebben door die benoeming meer vertrouwen in de coalitie.

Dat blijkt uit onderzoek van Knab onder ruim 1.000 zelfstandig ondernemers zonder personeel (zzp'ers).

Meerderheid heeft onvoldoende vertrouwen in coalitie

Zeven op de tien zzp'ers hebben zich verdiept in het akkoord. Van hen geeft 54% het akkoord een onvoldoende. Maar wat nog meer opvalt is de scepsis over de coalitie zelf: 61% van de ondervraagde ondernemers heeft onvoldoende vertrouwen in de coalitie. Ze vrezen vooral dat de plannen niet haalbaar zijn en dat de coalitie te instabiel is om ze uit te voeren.

Mannen zijn over het algemeen iets positiever dan vrouwen. Mannen geven het akkoord een 5,4 en het vertrouwen in de coalitie een 4.8. Onder vrouwen liggen beide cijfers ruim een punt lager op 4,1 en 3,7. 

Jongsten en oudsten positiefst, veertigers het meest negatief

Uit het onderzoek blijkt dat zowel de jongsten als de oudsten het meest positief zijn over het akkoord en het meeste vertrouwen hebben in de coalitie.  Veertigers en vijftigers zijn het minst te spreken over de plannen en de coalitie.

Veel jongeren verwachten er weinig van, maar geven de coalitie toch een kans. Veertigers en vijftigers zijn daarentegen negatiever. Zij maken zich zorgen over de haalbaarheid van de plannen. Bovendien hebben velen de ervaring dat politici hun beloftes vaak niet nakomen.

“Ik denk dat ze het een half jaar volhouden met elkaar, hier komt niets van terecht. Dingen beloven die je vanwege Brussel niet waar kan maken is zinloos.”

Ondernemer in de detailhandel (Vijftiger)

Dick Schoof wekt vertrouwen

De aanstelling van Dick Schoof als premierskandidaat heeft een duidelijke impact gehad op het vertrouwen van ondernemers. 51% van de ondernemers heeft iets of veel meer vertrouwen in de coalitie dankzij zijn aanstelling. Zij zien Schoof als een ervaren, no-nonsense leider die in staat is om de noodzakelijke verbindingen te leggen en effectief te besturen. Een veel kleiner deel - 20% - zegt juist iets of veel minder vertrouwen te hebben gekregen.

Opvallend: Ook onder zzp'ers die het vertrouwen in de coalitie een onvoldoende geven, zegt 41% meer vertrouwen te hebben dankzij Schoof.  Van hen zegt 24% zegt minder vertrouwen te hebben.

"Deze man lijkt voor verbinding te staan, ziet er uit als de meest stabiele factor binnen dit kabinet. Ik verwacht dat hij orde kan scheppen in deze chaos."

Ondernemer in de detailhandel (Vertrouwen in coalitie: 3)

Minder vertrouwen (20%):  Gebrek aan politieke ervaring en geschiedenis bij AIVD
Ondernemers die minder vertrouwen hebben door Dick Schoof als premier uiten zorgen over zijn onbekendheid, gebrek aan politieke ervaring en achtergrond als ambtenaar. Ze vrezen dat hij niet de visionaire leiding en empathie bezit die nodig zijn, en dat hij slechts een uitvoerder zal zijn. Anderen zijn bezorgd over zijn eerdere rol bij de AIVD en associëren dit met een potentieel antidemocratische tendens.

Meer vertrouwen (51%): Capabel en stabiele, onpartijdige factor
Ondernemers die meer vertrouwen hebben in de nieuwe regeringscoalitie met Dick Schoof als premierskandidaat waarderen zijn degelijkheid, ervaring, en onpartijdigheid. Ze beschouwen hem als een capabele en stabiele factor die orde kan scheppen binnen de coalitie. Zijn gebrek aan politieke binding wordt juist gezien als een positief teken, omdat hij daardoor hopelijk boven de partijen staat en geen dubbelspel hoeft te spelen. 

Cijfers per sector: Bouwondernemers en winkeliers meest enthousiast

Zzp'ers in verschillende sectoren kijken soms totaal verschillend tegen de plannen aan. Logisch, want de impact van de plannen verschilt per sector enorm. 

Zakelijke dienstverlening en ICT
Ondernemers in de zakelijke dienstverlening en ICT geven het coalitieakkoord respectievelijk een 5,0 en 5,1. Hun vertrouwen in de coalitie beoordelen ze met een 4,5. Ondernemers in deze sectoren zijn kritisch op de meeste plannen, maar hopen te profiteren van digitalisering en investeringen in technologische innovatie.

Bouw en detailhandel
Bouwondernemers en winkeliers (detail- en groothandel) geven de hoogste cijfers van alle sectoren. Allebei afgerond een 6 voor het akkoord en een 5 voor het vertrouwen. Ze zijn relatief positief omdat ze verwachten dat de 100.000 beloofde nieuwe woningen en bijbehorende infrastructuurprojecten gunstig zullen uitpakken voor hun bedrijf.

Zorg en onderwijs
Ondernemers in de zorg en het onderwijs zijn ronduit kritisch met scores van respectievelijk 4,3 en 5,0 voor het akkoord, en een vertrouwen van 3,8 en 4,6. In het onderwijs maken ze zich zorgen over de stevige bezuinigingen. Zorgondernemers missen vooral uitgewerkte plannen om de grote (personeels)tekorten op te lossen. 

Kunst & Cultuur en Media & Communicatie
De sector Kunst & Cultuur is het negatiefst met een score van 2,4 voor zowel het akkoord als het vertrouwen in de coalitie. Dat hangt uiteraard samen met de negatieve opstelling van sommige coalitiepartijen richting de sector. Kunstenaars en culturele instellingen vrezen onder meer dat de plannen om de btw in deze sector te verhogen veel ondernemers funest wordt. 

In de Media & Communicatiesector zijn de scores 4,8 en 3,6. Hier worden de bezuinigingen op de omroepen genoemd. 

Overheid
Ondernemers in de overheidssector zijn ook kritisch, met scores van 4,1 voor het akkoord en 3,7 voor het vertrouwen. De zorgen hebben voor een groot deel te maken met plannen van de coalitie om het ambtenarenapparaat te verkleinen. 

Hoge verwachtingen rondom plannen voor ‘Grip op asiel en migratie’

Het coalitieakkoord is gebaseerd op tien hoofdpunten. Punten die zich richten op diverse aspecten van de samenleving en economie. Uit ons onderzoek blijkt dat ondernemers gemengde verwachtingen hebben over de impact van deze plannen op hun eigen onderneming. 

De meeste positieve impact verwachten zzp'ers van de plannen rondom 'Grip op Asiel en Migratie'. 33% voorziet positieve gevolgen. Een iets lager percentage (31%) verwacht juist negatieve impact. Ook van maatregelen rondom 'Nationale Veiligheid' verwachten ondernemers veel.

Degenen die positieve impact verwachten zien deze maatregelen als gunstig voor een stabielere en veiligere werkomgeving waardoor ze denken beter te kunnen opereren en groeien. Zij die negatieve impact verwachten, verwerpen de plannen vooral op morele gronden.

"Zo snel mogelijk actie op lopende zaken"

Josette Dijkhuizen is bijzonder hoogleraar 'Duurzame inzetbaarheid van ondernemers in Nederland'. Daarnaast komt ze op voor de belangen van zzp’ers als Kroonlid van de SER: "Heel interessant om te zien hoe zzp'ers behoorlijk verschillend naar het coalitieakkoord kijken. Niet vreemd, gezien de diversiteit van de sectoren waarin ze werken en hun persoonlijke voorkeuren en visies op bepaalde onderwerpen. Wat mij betreft moet de nieuwe regering vooral zo snel mogelijk lopende zaken oppakken. Zzp'ers hebben nu behoefte aan duidelijkheid rondom zaken als de verplichte AOV en de controle op schijnzelfstandigheid. "

Limburg positiefst, Randstad en Noorden pessimistisch

Interessante verschillen komen naar voren als je kijkt naar de cijfers per regio. In Limburg - de provincie waar Geert Wilders vandaan komt - is de waardering het hoogst. In geen enkele andere provincie komt het cijfer voor het akkoord boven de 6 uit. In de Randstad en de noordelijke provincies geven ondernemers gemiddeld onvoldoendes. Het vertrouwen in de coalitie is het laagst in Groningen. 

Vanuit Zeeland reageerden te weinig ondernemers om een betrouwbaar rapportcijfer te geven. 

"Duidelijke richtlijnen tegen schijnzelfstandigheid essentieel"

Nadine Klokke (CEO Knab) "Hoewel zzp'ers in ons onderzoek niet expliciet hun zorgen uiten over de aanpak van schijnzelfstandigheid, merk ik dat er onrust heerst over hoe de coalitie hier mee om zal gaan. Het coalitieakkoord bevat vage uitspraken over het stimuleren van zekerheid voor zogenoemde echte zelfstandigen. Het is essentieel dat de coalitie met duidelijke richtlijnen komt die echte zelfstandigen beschermen en hen zekerheid bieden, zonder hun vrijheid en flexibiliteit te beperken."

Veel scepsis en een beetje hoop

De tendens onder de ondernemers is gemengd. Veel ondernemers uiten zorgen over de stabiliteit van de coalitie en de uitvoerbaarheid van de plannen, en benadrukken het belang van een constructieve aanpak en visie op de lange termijn. Hoewel er scepsis heerst, hopen sommigen dat de coalitie haar intenties kan waarmaken en positieve veranderingen kan teweegbrengen.