Onderzoek: AI-gebruik onder zzp'ers stijgt razendsnel; werkt stressverlagend
Zzp’ers zijn massaal op ontdekkingstocht in de wereld van AI. Uit onderzoek van Knab onder ruim 2.000 zelfstandigen blijkt dat 50% AI-tools gebruikt in hun werk. Een jaar geleden lag dat percentage nog op 38%. Zzp’ers besteden gemiddeld bijna 5 uur per week aan AI-tools. Ongeveer de helft heeft een betaald account, waarvoor ze gemiddeld € 30 per maand neerleggen. Van de niet-gebruikers geeft de helft aan wél interesse te hebben.
In dit artikel lees je welke tools het populairst zijn, waarvoor zzp’ers AI inzetten, wat ze ervan vinden en hoe het hun werk verandert. Van tijdwinst tot stressverlaging. En van enthousiasme tot zorgen over bedreiging van werk.
De ene helft is al fan, de andere helft twijfelt (nog)
Het AI-gebruik onder zzp’ers bevindt zich medio 2025 op een kantelpunt. De helft werkt al met één of meerdere AI-tools. De één incidenteel, de ander dagelijks. En het gebruik groeit snel: zeven op de tien gebruikers zetten AI vaker in dan een jaar geleden.
Maar de andere helft is nog niet zover: 23% is wel geïnteresseerd, maar heeft de stap nog niet gezet. En 27% heeft geen plannen om AI te gaan gebruiken.
| Gebruik jij AI-tools in je werk als zzp’er? | |
| Ja, regelmatig | 23% |
| Ja, af en toe | 28% |
| Nee, maar ik ben wel geïnteresseerd | 23% |
| Nee, ben het ook niet van plan | 26% |
Twee tools, vijf uur per week
Zzp’ers die AI gebruiken, doen dat meestal niet met slechts één tool. Gemiddeld gebruiken ze er twee, en één op de tien zelfs drie of meer. Samen besteden ze daar flink wat tijd aan: gemiddeld 4 uur en 41 minuten per week; dat is 14% van hun werktijd.
| Hoeveel AI-tools gebruik je voor je werk als zzp'er | |
| Geen | 49% |
| 1 tool | 24% |
| 2 tools | 16% |
| 3 tools | 6% |
| Meer dan 3 tools | 5% |
Bijna de helft van de gebruikers (46%) kiest voor een betaald account. Gemiddeld kost dat € 30 per maand. Zo’n 10% besteedt meer dan € 50 per maand aan AI-tools.
ChatGPT is dé favoriet
De lijst met AI-tools die zzp’ers gebruiken groeit snel, maar één naam steekt er met kop en schouders bovenuit: ChatGPT. 94% gebruikt deze tool voor werk. Andere tools, zoals Copilot en Canva, volgen op afstand. ChatGPT en Claude worden het meest intensief gebruikt: gemiddeld 190 minuten per week.
| AI-tool | % zzp'ers dat tool(s) voor werk gebruikt | Gemiddelde tijdsbesteding per week (per tool) |
| ChatGPT | 94% | 190 minuten |
| Copilot (Microsoft) | 28% | 98 minuten |
| Canva | 16% | 113 minuten |
| Gemini (Google) | 12% | 120 minuten |
| Claude | 10% | 190 minuten |
| Perplexity | 8% | 102 minuten |
| DALL·E | 8% | 80 minuten |
| Midjourney | 4% | 116 minuten |
| DeepSeek | 4% | 132 minuten |
| Notion | 4% | 140 minuten |
| Grammarly | 4% | 143 minuten |
| ElevenLabs | 2% | 86 minuten |
| Fireflies | 2% | 124 minuten |
“Het bespaart me enorm veel tijd die ik normaal kwijt was aan het correct verwoorden van gedachten. Zo kan ik me volledig focussen op de oplossing.” –
IT-consultant - Veertiger - Gebruikt ChatGPT en Copilot (2 uur per week)
Jongeren gebruiken vaker, ouderen betalen meer
| Leeftijd | % zzp'ers dat tool(s) voor werk gebruikt | Gemiddelde tijdsbesteding per week (totaal) |
Betaalt voor AI-tool(s) |
| Jonger dan 40 jaar | 54% | 366 minuten | 47% |
| Veertigers | 56% | 264 minuten | 53% |
| Vijftigers | 51% | 276 minuten | 48% |
| Zestigers | 40% | 227 minuten | 61% |
Vooroplopers: ICT, media, commmunicatie, kunst en cultuur
In de sectoren Media & Communicatie en ICT gebruikt 63% van de zzp’ers AI-tools. Meestal voor schrijven, ontwerpen of coderen. Ook in de zakelijke dienstverlening (56%) en kunst & cultuur (54%) wordt AI meer vaker dan gemiddeld ingezet.
Onder andere de zorg- en vooral de bouwsector blijven voorlopig wat achter met AI-gebruik (respectievelijk 46% en 19%). Toch zien we dat ook daar AI voet aan de grond krijgt. Daar helpt het onder meer bij rapportages, calculaties of technische documentatie.
| Sector | % zzp''ers dat tool(s) voor werk gebruikt | Gemiddelde tijdsbesteding per week (totaal) |
| ICT | 63% | 366 minuten |
| Media & Communicatie | 63% | 354 minuten |
| Zakelijke dienstverlening | 56% | 312 minuten |
| Kunst & Cultuur | 54% | 246 minuten |
| Persoonlijke dienstverlening | 53% | 192 minuten |
| Detail- en groothandel | 51% | 222 minuten |
| Overheid | 51% | 204 minuten |
| Onderwijs | 49% | 162 minuten |
| Zorg | 46% | 204 minuten |
| Techniek & Engineering | 44% | 144 minuten |
| Bouw | 19% | 132 minuten |
| Alle sectoren | 50% | 282 minuten |
"ChatGPT is mijn spiegel en klankbord. Als eenpitter heb ik behoefte aan advies en tegenspraak. Verder haalt het vooral routinematige klussen bij me weg. "
Marketeer - Media & Communicatie - Dertiger - Gebruikt ChatGPT (10-15 uur per week)
Helft zzp’ers gebruikt AI (nog) niet – en dat is waarom
De belangrijkste redenen voor om AI niet te gebruiken: geen tijd, onvoldoende kennis of gebrek aan vertrouwen.
|
Waarom gebruik je op dit moment nog geen AI |
|
| Ik moet me er nog in verdiepen | 35% |
| Ik weet niet goed hoe het werkt | 34% |
| Geen tijd om ermee aan de slag te gaan | 29% |
| Het past niet bij mijn werk | 25% |
| Ik vertrouw het niet genoeg | 23% |
| Ik zie de meerwaarde niet | 18% |
| Geen specifieke reden | 10% |
| Anders reden | 7% |
Advies van AI-gebruikers aan collega-zzp’ers
AI-gebruikers zijn duidelijk in hun advies aan collega-zzp’ers: begin gewoon. Het is eenvoudiger dan je denkt, bespaart tijd en verlaagt je werkdruk. Wel met één belangrijke kanttekening: blijf kritisch en verlies je eigen stijl niet.
Slimme assistent: zzp’ers zien vooral kansen
Voor veel zzp’ers voelt AI als een kans die ze met beide handen aangrijpen. Niet om hun werk over te nemen, maar juist om het te versterken. De kern van die kans? Tijdwinst. Of het nu gaat om tekstschrijven, klantcommunicatie, data-analyse of technische uitzoekklussen: AI helpt om sneller tot resultaten te komen. Daardoor blijft er ruimte over voor verdieping, creativiteit of gewoon… meer rust.
Veel zelfstandigen noemen AI dan ook een ‘virtuele assistent’ of ‘extra collega’ die hen werk uit handen neemt, zonder hun rol te bedreigen. In sectoren als ICT, zakelijke dienstverlening en persoonlijke dienstverlening helpt AI bij het stroomlijnen van processen, het vinden van nieuwe invalshoeken en het creëren van overzicht.
En ook in de zorg, bouw of horeca wordt AI steeds vaker ingezet als praktische ondersteuning. Kortom: zzp’ers die AI omarmen, ervaren het vooral als een slimme manier om hun werk makkelijker, efficiënter en soms zelfs leuker te maken.
"ChatGPT is in staat veel meer denkrichtingen te analyseren, zonder dat het als dom kopiëren voelt. Het verrijkt mijn werk echt."
IT-consultant - Vijftiger - Gebruikt ChatGPT (10-15 uur per week)"Ik ontdek steeds meer zaken die ik door AI kan laten doen. Maakt het werk leuker en sneller en van betere kwaliteit
Zzp'er bij de overheid - Vijftiger - Gebruikt ChatGPT en DALL·E (2 uur per week)
En toch ziet niet iedereen alleen voordelen. Een derde van de zzp’ers noemt AI óók een bedreiging, zoals je in onderstaande tabel ziet:
| Hoe kijk jij op dit moment aan tegen AI in jouw werk? | Alle zzp'ers | Gebruikt wel AI | Gebruikt niet AI |
| Uitsluitend als een kans | 35% | 53% | 17% |
| Als kans én bedreiging | 31% | 39% | 23% |
| Uitsluitend als bedreiging | 5% | 1% | 9% |
| Geen van beide | 15% | 4% | 25% |
| Weet ik niet | 15% | 3% | 26% |
Ruim één op de drie ziet (ook) risico’s
Niet iedereen is onverdeeld enthousiast. Een derde van de zzp’ers ziet AI óók als bedreiging. Ze maken zich zorgen dat AI hun werk overneemt, of dat klanten het verschil tussen AI en mensenwerk niet meer zien. Vooral tekstschrijvers, fotografen en coaches ervaren dit.
Ook klinken ethische bezwaren: over privacy, datagebruik, betrouwbaarheid en afhankelijkheid. Kortom: hoewel AI veel deuren opent, zijn er ook twijfels over wat er achter die deuren schuilgaat. Vooral als we als mens de regie kwijtraken.
"Ik ben tekstschrijver. Klanten zijn nu zelf teksten gaan schrijven met AI. Dat is de bedreiging."
Copywriter - Vijftiger - Gebruikt ChatGPT (3 tot 5 uur per week)
" Hallucineren en privacy zijn grote issues, net als het stelen van data voor trainen van modellen."
Fotograaf - Gebruikt=ChatGPT, Fireflies, Midjourney en Perplexity (3 uur per week)
AI als stressverlager: meer overzicht, minder druk
Veel AI-gebruikers (58%) geven aan dat AI-tools hun werdruk en daarmee de stress daadwerkelijk verlagen. Niet doordat er minder werk is, maar doordat het efficiënter gaat. AI helpt bij repetitieve taken, samenvattingen, structuur aanbrengen of overzicht creëren en dat scheelt mentale belasting. Sommigen zien AI zelfs als mentale steun: het haalt de eerste drempel weg, waardoor het werk minder overweldigend voelt.
| Alle zzp'ers | Gebruikt wel AI | Gebruikt niet AI | |
| Ik weet/denk dat AI mij helpt/kan helpen om de werkdruk te verlagen | 45% | 58% | 15% |
| Ik ervaar stress door een hoge werkdruk | 25% | 27% | 21% |
| Door AI voel ik de druk om méér of sneller te leveren dan voorheen | 10% | 12% | 6% |
| Ik heb ruimte om mij binnen m'n vakgebied te ontwikkelen | 72% | 78% | 57% |
Vooral zelf aanleren, eerste opdrachten met AI-kennis als vereisteIT-consultant - Dertiger- Gebruikt o.a. ChatGPT, Claude en Copilot (10 uur per week)
"Ik kan in veel minder tijd dezelfde hoeveelheid werk verzetten. De keuze is nu aan mij of ik meer werk wil aannemen of minder ga werken."
Copywriter - Dertiger - Gebruikt ChatGPT, Claude en Manus
Zzp’ers zijn actief bezig met het ontwikkelen van hun AI-vaardigheden. 30% is zichzelf AI-skills aan het aanleren en 10% volgt of volgde een AI-cursus. Ook opdrachtgevers beginnen AI-vaardigheden steeds vaker belangrijk te vinden. Inmiddels kreeg 6% van de zzp’ers een opdracht waarbij AI-kennis vereist of gewenst was. Een percentage dat vermoedelijk snel stijgt.
AI is niet meer weg te denken, ook niet voor zzp’ers
Casper Zwart
Casper is Adviseur Klanttevredenheid bij Knab en heeft daarnaast veel ervaring als schrijver. Hij doet al jaren regelmatig onderzoek naar de behoeftes en ervaringen van zzp'ers.
