Onderzoek: Lockdown zorgt voor 50% minder inkomsten voor reisbranche; horeca verliest 39% van inkomsten

De coronacrisis raakt bepaalde bedrijfssectoren harder dan andere. Vooral voor de horeca, de reisbranche, de kunstsector en de contactberoepen lijken de financiële gevolgen van de maatregelen groot. Knab heeft veel kleine ondernemers met een eenmanszaak of een bv als klant. We onderzochten op basis van onze eigen data hoe groot de financiële impact is voor de hardst getroffen sectoren. En in hoeverre biedt de compensatie van de overheid soelaas?

Verantwoording onderzoek

We analyseerden de geanonimiseerde transactiedata van ruim 150.000 eenmanszaken en bv’s die een zakelijke rekening hebben bij Knab. Daarvoor vergeleken we de inkomende en uitgaande transacties tijdens de lockdown (12 maart tot 11 mei) met de transacties tijdens dezelfde periode vorig jaar. Ook vergeleken we de groei van het saldo tijdens de lockdown met dezelfde periode het jaar ervoor.

Over een aantal maanden doen we dit onderzoek opnieuw. Zo hopen we inzicht te krijgen in hoe snel verschillende sectoren zich herstellen. Daarnaast kunnen we een completer beeld schetsen van de invloed op de steunmaatregelen op de verschillende sectoren.

In de cijfers hieronder is eventuele overheidssteun als gevolg van de crisis niet meegerekend. Voor de sector-indeling hanteren we de indeling van KVK.

Wellness: 25% minder inkomsten dan een jaar eerder

Sauna’s en wellnesscentra moesten op 14 maart direct de deuren sluiten. En vanaf 24 maart mochten ook de kappers en de schoonheidssalons niet meer open. Tussen 14 maart en 11 mei kregen ondernemers in deze branche gemiddeld 25% minder geld op de rekening bijgeschreven ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De (vaste) lasten nemen een stuk minder hard af. Tijdens de onderzochte periode groeide het gemiddelde saldo van een ondernemer in deze branche met slechts € 57. In dezelfde periode vorig jaar groeide het saldo gemiddeld nog met € 555.

Van alle eenmanszaken en bv’s in de wellness-branche - waar opvallend genoeg ook uitvaartbedrijven onder vallen - regelen ruim 5.000 hun bankzaken bij Knab. Dat sommige van hen niet hebben stilgezeten tijdens de lockdown bewijst schoonheidsspecialiste Kim. Ze vertelt: "Om toch omzet te behalen in de afgelopen weken deed ik mijn marketing op social media. Zo bracht ik de producten weer onder de aandacht." Nu ze sinds 11 mei weer open is, merkt ze dat haar vaste klanten terugkeren. 

Horeca: 39% lagere inkomsten; cafés het hardst getroffen

Alle cafés en restaurants mogen sinds 14 maart geen gasten meer ontvangen. Dat heeft een groot effect gehad op hun inkomsten. Bij de 2.099 horecabedrijven met een zakelijke rekening bij Knab lag het totaalbedrag aan inkomende transacties tussen 14 maart en 11 mei gemiddeld 39% lager dan in dezelfde periode een jaar eerder. Zoomen we wat verder in, dan zien we dat vooral de cafés de klappen opvangen. Zij zagen maar liefst 61% minder geld binnenkomen op de rekening. Restaurants - die vaak nog wat omzet behielden door maaltijden te bezorgen - moeten het doen met 20% minder inkomsten.

Al met al is het effect op de balans groot. Zagen horecabedrijven hun saldo tijdens dezelfde periode vorig jaar nog gemiddeld met € 604 groeien; tijdens de lockdown ging het saldo gemiddeld € 563 omlaag.

Reisbranche: inkomsten tijdens de lockdown gehalveerd

De lockdown heeft onze buitenlandse vakantieplannen tijdelijk in de ijskast gezet. En hoewel je hier zelf waarschijnlijk flink van baalt, is de reisbranche pas echt het kind van de rekening. De 586 reisorganisaties die Knab als huisbank hebben, verloren tijdens de lockdown gemiddeld 50% van hun inkomsten ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het gemiddelde saldo op hun rekening daalde tijdens de onderzochte periode met € 153, terwijl ze vorig jaar in dezelfde periode hun saldo nog gemiddeld met € 1.472 zagen groeien.

Bij verhuurders van vakantie-accommodaties zien we vergelijkbare cijfers. De 445 bedrijven met een zakelijke rekening bij Knab zagen tijdens de lockdown 31% minder geld binnenkomen dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. Waar hun saldo vorig jaar gemiddeld met € 607 groeide, nam het dit jaar tussen 14 maart en 11 mei met € 1.143 af.

Kunstsector: inkomsten maar ook uitgaven dalen stevig

De kunstsector kent veel zelfstandigen met een eenmanszaak. Denk aan acteurs, regisseurs, dansers, zangers, kunstenaars, fotografen en andere zelfstandige creatieven. Bijna 6.000 ondernemers in deze sector stallen hun zakelijk saldi bij Knab. Deze groep had flink te lijden onder de beperkende maatregelen tijdens de lockdown: theaters gingen op slot en ook voor het hele festivalseizoen viel het doek.

Ondernemers in deze branche kregen tijdens 14 maart en 11 mei 14% minder geld op hun zakelijke rekening bijgeschreven dan tijdens dezelfde periode vorig jaar. Opvallend aan deze sector is dat de gemiddelde uitgaven voorlopig harder dalen dan de gemiddelde inkomsten. Er werd namelijk gemiddeld 20% minder geld afgeschreven, waardoor het gemiddelde vermogen bij Knab zelfs een beetje steeg. Hierbij moeten we de nuance maken dat er in deze branche mogelijk meer sprake is van uitgestelde betalingen, waardoor het werkelijke effect mogelijk pas later zichtbaar wordt.

Sommige ondernemers binnen deze groep kunnen de kosten mogelijk beperken door flexibel en creatief te zijn met hun diensten. Zo ook fotografe Déwy de Wit. Waar zij eerst voornamelijk architectuur, interieuren en vastgoed fotografeerde, richt ze zich nu (tijdelijk) meer op producten voor online winkels. “Klanten kunnen de producten bij mij bij de achterdeur neerzetten en ik fotografeer ze dan voor hun webshop.” 

Sport & recreatie: daling inkomsten en uitgaven in balans

Alle sportscholen, sportclubs en andere sport- en recreatie-accommodatie moesten vanaf het begin van de intelligente lockdown dicht. Knab heeft 1.288 klanten binnen deze sector en we zien dat deze groep 12% minder geld binnenkreeg dan in dezelfde periode vorig jaar. Ook de lasten namen met een vergelijkbaar percentage af: -11%. Tijdens de lockdown groeide hun saldo gemiddeld met € 728. Tijdens dezelfde periode vorig jaar groeide het saldo gemiddeld nog met € 901. Hierbij is het goed om te vermelden dat veel sportscholen de contracten van hun leden (voor een deel) lieten doorlopen en dit naar verwachting later (deels) zullen compenseren.

Tabel 1: Gemiddeld bedrag aan inkomende transacties tussen 14-03 en 11-05 per sector (exclusief compensatie)

Tabel 2: Gemiddelde stijging/daling saldo tussen 14-03 en 11-05 per sector (exclusief compensatie)

Welke sectoren doen het goed tijdens de lockdown?

Veel bedrijven hebben het moeilijk, maar er is ook aantal sectoren die juist beter draaien tijdens de lockdown. Vooral de detailhandel springt er in positieve zin uit, en dan met name de online winkels (webshops). Die online detailhandel ontving tijdens lockdown gemiddeld 60% meer inkomsten dan vorig jaar. De overige detailhandel - hieronder vallen ook supermarkten, bouwmarkten en tuincentra - deed het gemiddeld goed met een inkomstenstijging van 18%.

Het is goed om te vermelden dat de detailhandel een hele grote, gevarieerde sector is (bij Knab vallen ruim 15.000 ondernemers binnen deze sector). Er zullen helaas ook veel ondernemers zijn die zich niet herkennen in deze positieve cijfers.

Verder valt op dat financiële instellingen 20% meer inkomsten hebben. Daar staat echter een stijging van de uitgaven van 48% tegenover, wat resulteert in een balans die veel minder hard groeide dan tijdens dezelfde periode vorig jaar.

Compensatiemaatregelen: Effect zichtbaar, maar lang niet overal genoeg

Ondernemers in de zwaarst getroffen sectoren kunnen bij de overheid aankloppen voor steun. Er zijn verschillende regelingen. Voor onze doelgroep is de zogenoemde Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19 (TOGS) de belangrijkste regeling. Ondernemers uit de zwaarst getroffen sectoren maken onder bepaalde voorwaarden aanspraak op eenmalig € 4.000 belastingvrij.

In de hierboven genoemde cijfers hebben we de eventuele inkomsten van die TOGS-regeling nog niet meegerekend. Doen we dit wel, dan zien we dat vooral ondernemers in de horeca (24,6%), logiesverstrekkers (hotels, huisjesverhuurders en campings) (22,4%), de sport- en recreatiebranche (12,7%) en de wellnessbranche (12,5%) gebruikmaken van de regeling. Dit zorgt natuurlijk voor wat verlichting, maar ook mét die steun blijven de gemiddelde inkomsten per sector 15 tot 30% lager dan een jaar eerder.

Hierbij gaat het om bedrijven die voor 11 mei de compensatie hebben ontvangen. Er zit een paar weken tijd tussen het moment van de aanvraag van de compensatie en het moment dat de compensatie wordt ontvangen. Er zijn vermoedelijk bedrijven die tijdens de onderzochte periode een aanvraag voor compensatie hebben gedaan, maar deze voor 11 mei nog niet hadden ontvangen.

Tabel 3: Top 5 sectoren die procentueel het vaakst compensatie ontvingen + het effect van de compensatie op het inkomstenverlies

Meer over de financiële impact van corona