Zzp’ers lopen dit jaar gemiddeld € 4.800 mis door onbenutte jaarruimte
Zzp’ers laten gemiddeld € 4.800 netto belastingvoordeel liggen doordat ze hun jaarruimte niet gebruiken. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Knab onder ruim duizend zelfstandig ondernemers. Slechts 4% benut dit jaar zijn jaarruimte volledig, terwijl de helft helemaal niets doet. Onwetendheid blijkt de grootste boosdoener: 54% weet niet goed wat jaarruimte betekent.
Zzp’ers laten gemiddeld € 4.800 netto belastingvoordeel liggen doordat ze hun jaarruimte niet gebruiken. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Knab onder ruim duizend zelfstandig ondernemers. Slechts 4% benut dit jaar zijn jaarruimte volledig, terwijl de helft helemaal niets doet. Onwetendheid blijkt de grootste boosdoener: 54% weet niet goed wat jaarruimte betekent.
Voor het onderzoek keek Knab uitsluitend naar ondernemers die geen loondienstrelatie naast hun bedrijf hebben en nog niet met pensioen zijn. Van deze groep heeft ongeveer 8 op de 10 jaarruimte, omdat ze voldoende winst maken. Hun gemiddelde jaarruimte bedraagt zo’n € 15.000 per jaar. Maar gemiddeld blijft tweederde van die ruimte onbenut, waardoor ondernemers alleen dit jaar al € 4.800 netto voordeel mislopen.
Extrapoleer je deze data naar de landelijke groep van circa 1,2 miljoen zzp’ers, dan blijft er dit jaar ruim 4,5 miljard aan netto belastingvoordeel op de plank liggen.
“Het voordeel is heel concreet en heel echt”
Jaarruimte is het bedrag dat je ieder jaar fiscaal voordelig mag inleggen voor je pensioen. Je mag de inleg aftrekken in box 1, waardoor je nu minder belasting betaalt. Over de uitkering van het pensioen betaal je - wanneer je met pensioen bent - wél inkomstenbelasting.
Volgens Oskar Barendse, financieel expert bij Knab, bestaat er een hardnekkig misverstand over wat fiscale aftrek oplevert:
“Veel ondernemers denken dat jaarruimte alleen belastinguitstel is. Maar dat klopt niet. Je betaalt later vaak tegen een lager tarief belasting, terwijl je nu — midden in de duurste fase van je leven — veel minder belasting afdraagt. En je werkt ondertussen aan een sterker pensioen. Het voordeel is dus heel concreet en heel echt.”
Waarom de jaarruimte massaal onbenut blijft
Ondernemers vinden het onderwerp vaak te abstract — en dat remt elke vorm van actie. Uit het onderzoek blijkt dat 50% zijn jaarruimte dit jaar helemaal niet benut en dat ook niet van plan is. Nog eens 23% doet het slechts gedeeltelijk. Slechts een kleine 4% heeft het volledige fiscale voordeel al gepakt.
Heb je dit jaar (2025) al (een deel van) je jaarruimte benut?
Antwoorden van alle zzp'ers met jaarruimte
| Antwoordoptie | % |
|---|---|
| Nee, ook niet van plan | 50% |
| Ja, gedeeltelijk | 23% |
| Nee, maar wel van plan | 16% |
| Weet ik niet | 7% |
| Ja, volledig | 4% |
Waarom heb je (nog) geen gebruik gemaakt van je jaarruimte?
Meerdere antwoorden mogelijk
| Reden | % |
|---|---|
| Nog niet van gehoord | 23% |
| Vertrouw op ander inkomen/vermogen | 23% |
| Geen tijd om het uit te zoeken | 20% |
| Geen geld om te storten | 17% |
| Te ingewikkeld | 13% |
| Onzeker over rendement | 13% |
| Wil geld niet vastzetten tot pensioen | 7% |
Kennis van fiscale regelingen groeit mee met de winst
Hoe hoger de winst, hoe beter zzp’ers op de hoogte zijn van fiscale regelingen zoals jaarruimte, lijfrente, fiscale aftrek en de AOW-leeftijd. Bij ondernemers met een winst onder de € 30.000 kent slechts een minderheid begrippen als jaarruimte en lijfrente. Maar bij winst boven de € 70.000 stijgt die kennis opvallend sterk.
Kennis van fiscale regelingen naar winstniveau
Aandeel zzp’ers dat zegt een begrip ‘goed tot zeer goed’ te kennen
| Begrip / Winstniveau | Totaal | < € 30.000 | € 30.000 - € 70.000 |
€ 70.000 - € 120.000 |
> € 120.000 |
|---|---|---|---|---|---|
| AOW-leeftijd | 92% | 89% | 97% | 91% | 95% |
| Fiscale aftrek | 75% | 65% | 81% | 84% | 90% |
| Jaarruimte | 63% | 46% | 64% | 78% | 85% |
| Lijfrente | 59% | 49% | 60% | 70% | 76% |
Volgens Oskar Barendse is de relatie tussen winst en kennisniveau goed te verklaren:
“Veel ondernemers met een lagere winst denken dat jaarruimte alleen interessant is voor mensen met hogere inkomens. Maar zodra je ongeveer € 30.000 winst draait, kan het al direct fiscaal voordeel opleveren. Zit je lager, dan betaal je nauwelijks belasting en is er ook weinig voordeel. Maar boven die grens laat je echt geld liggen als je je jaarruimte niet benut.”
Voor ondernemers die meer dan € 30.000 winst maakten — de groep waarvoor jaarruimte écht relevant is — loopt het misgelopen voordeel door onbenutte jaarruimte zelfs op naar gemiddeld € 6.000 netto.
Het omslagpunt: ondernemers komen wél in beweging zodra ze zien hoeveel geld ze laten liggen
Om te begrijpen wat zzp’ers uiteindelijk in actie zet, legden we hen een eenvoudige stelling voor:
“Stel: je hoort dat zzp’ers jaarlijks honderden tot duizenden euro’s aan belastingvoordeel laten liggen door geen gebruik te maken van hun jaarruimte. Zou dat jou stimuleren om actie te ondernemen?”
De antwoorden zijn helder:
- 52% zegt: zeker wel
- 33% zegt: misschien
- 15% zegt: nee
Veel ondernemers blijken dus pas in beweging te komen zodra het financiële voordeel concreet wordt.
De toelichtingen laten een herkenbaar patroon zien. Zodra ondernemers zien hoeveel geld ze laten liggen, voelt het voor velen “als geld weggooien om het niet te doen.” Anderen willen wel, maar hebben eerst duidelijkheid nodig: “Dit wist ik niet. Als ik weet hoe ik het moet berekenen, ga ik het meteen regelen.” Ook klinkt vaak de motivatie dat de belastingdruk nu al hoog is: “Als zzp’er betaal je al genoeg belasting, dus elk voordeel moet je pakken.”
Twijfelaars noemen vooral praktische redenen: eerst een buffer opbouwen, onzekerheid over komende maanden, of andere prioriteiten. Een kleinere groep blijft sceptisch door veranderende regels of kiest bewust voor flexibiliteit door zelf te beleggen.
Hoe zzp’ers hun pensioen nu regelen: van oude werkgeverspotjes tot eigen stenen
Zzp’ers kiezen zelden één pad voor hun pensioen. Het is bijna altijd een mix: oude pensioenpotjes, spaargeld, de woning, beleggen en soms lijfrente.
Op welke manier heb je je pensioen geregeld?
Meerdere antwoorden mogelijk, uitgesplitst naar winstniveau (2024)
| Pensioenroute | Alle | < € 30K | € 30 - € 70K | € 70 - 120K | > € 120K |
|---|---|---|---|---|---|
| Via (ex-)werkgever | 52% | 49% | 51% | 65% | 54% |
| Regulier sparen | 44% | 43% | 51% | 35% | 59% |
| (Extra) aflossen op hypotheek | 33% | 25% | 32% | 39% | 54% |
| Regulier beleggen | 28% | 22% | 27% | 35% | 49% |
| Lijfrente (beleggen) | 27% | 17% | 24% | 32% | 46% |
| Lijfrente (sparen) | 27% | 30% | 23% | 32% | 22% |
| Blijven werken ná pensioen | 23% | 22% | 28% | 25% | 15% |
| Vastgoed (niet eigen huis) | 19% | 13% | 22% | 20% | 24% |
| Ik heb (nog) niks geregeld | 16% | 20% | 15% | 12% | 5% |
| Anders | 5% | 3% | 6% | 3% | 5% |
Meerderheid veertigers weet niet hoeveel ze later kunnen verwachten
Veel ondernemers bouwen wel iets op, maar hebben geen idee hoeveel inkomen dat later oplevert. Dat gebrek aan inzicht is sterk leeftijdsgebonden: hoe jonger de ondernemer, hoe kleiner de kans dat die een goed beeld heeft van het toekomstige pensioen.
Vooral ondernemers onder de vijftig — juist de groep die nú belangrijke keuzes moet maken — missen overzicht.
Oskar Barendse: “Wie niet weet waar die staat, vindt het veel lastiger om keuzes te maken over jaarruimte, beleggen of lijfrente. Hoe later inzicht komt, hoe minder ruimte er is om nog bij te sturen. Juist veertigers en jonge vijftigers hebben de meeste winst te pakken. Simpelweg omdat tijd nog voor je werkt.”
| Stellingen | Alle leeftijden | Jonger dan 40 | Veertiger | Vijftiger | Zestiger |
|---|---|---|---|---|---|
| Goed beeld van toekomstig pensioeninkomen | 58% | 28% | 47% | 55% | 89% |
| Weet (ongeveer) hoeveel jaarruimte men heeft | 51% | 28% | 49% | 51% | 62% |
| Vertrouwt op genoeg eigen kennis voor juiste pensioenkeuzes | 62% | 36% | 55% | 60% | 84% |
Lijfrente zorgt voor rust en vertrouwen
Hoewel zzp’ers hun pensioen via verschillende routes regelen, valt één ding duidelijk op: ondernemers die lijfrente gebruiken voelen zich zekerder over hun pensioen. 52% van deze groep heeft het gevoel dat hun pensioen goed geregeld is. Bij ondernemers zonder lijfrente is dat slechts 22%.
Ook in emoties is het verschil zichtbaar: Van de ondernemers zonder lijfrente voelt 18% stress bij het denken aan pensioen. Bij lijfrente-gebruikers is dat slechts 8%. Daarnaast hebben lijfrente-gebruikers vaker een goed beeld van hun toekomstige inkomen.
| Stellingen | Alle zzp'ers | Heeft lijfrente | Heeft geen lijfrente |
|---|---|---|---|
|
Gevoel dat pensioen goed geregeld is
|
35% | 52% | 22% |
|
Maakt zich zorgen om financiële situatie ná pensioenleeftijd
|
19% | 9% | 27% |
|
Heeft goed tot zeer goed beeld van hoeveel geld hij/zij kan verwachten na pensioenleeftijd
|
58% | 72% | 50% |
|
Voelt stress als hij/zij aan pensioen denkt
|
13% | 8% | 18% |
Bijna helft van de ondernemers heeft spijt dat ze niet eerder begonnen zijn
Pensioen is typisch zo’n onderwerp dat achteraf veel logischer voelt dan vooraf. Dat zie je duidelijk terug: 44% van de zzp’ers zou — als ze de tijd konden terugdraaien — zeker of waarschijnlijk eerder beginnen.
Gemiddeld start een ondernemer rond 34 jaar met pensioenopbouw. Wie later begint, voelt dat: velen schrijven dat ze “waardevolle jaren hebben laten liggen.” Opmerkelijk is dat oudere ondernemers, zodra ze wél begonnen zijn, een groter deel van hun inkomen reserveren. Jongeren leggen gemiddeld 10% van hun netto-inkomen in, vijftigers rond de 12% en zestigers 17%.
Gemiddeld start een ondernemer rond 34 jaar met pensioenopbouw. Wie later begint, voelt dat: velen schrijven dat ze “waardevolle jaren hebben laten liggen.” Opmerkelijk is dat oudere ondernemers, zodra ze wél begonnen zijn, een groter deel van hun inkomen reserveren. Jongeren leggen gemiddeld 10% van hun netto-inkomen in, vijftigers rond de 12% en zestigers 17%.
Zoals Oskar Barendse samenvat: “Bij pensioen is tijd je sterkste vriend. Hoe eerder je begint — al is het met kleine bedragen — hoe groter het verschil dat je later voelt in rust, vrijheid en keuze.”
Zzp’ers willen wel, maar missen vooral overzicht — en laten daardoor veel geld liggen
Dit onderzoek laat één rode draad zien: pensioen is minder een rekensom en veel meer een kwestie van gedrag, inzicht en vertrouwen. Veel ondernemers willen hun pensioen best goed regelen, maar missen simpelweg overzicht. Daardoor schuiven ze keuzes voor zich uit, benutten ze hun fiscale ruimte niet en blijft er jaarlijks — alleen al door onbenutte jaarruimte — gemiddeld € 4.800 per persoon liggen.
Zodra ondernemers zien hoeveel geld ze laten liggen, komen ze in beweging. Maar liefst 85% geeft aan zeker of mogelijk actie te ondernemen zodra het financiële voordeel duidelijk wordt. Het gebrek aan kennis remt dus niet de bereidheid, maar vooral de start.
Tegelijkertijd is de oplossing verrassend concreet. Ondernemers die via lijfrente opbouwen, ervaren meer rust, meer grip en meer zekerheid over hun financiële toekomst. Ze hebben vaker een goed beeld van wat ze later kunnen verwachten en maken zich aantoonbaar minder zorgen.
Oskar Barendse neemt een positieve boodschap mee uit het onderzoek: "Met beter inzicht én een paar gerichte stappen kan bijna iedere zzp’er zijn pensioenpositie flink versterken. Hopelijk draagt dit onderzoek eraan bij dat er volgend jaar minder voordeel op de plank blijft liggen en dat meer ondernemers het geld kunnen inzetten waar het hoort: bij henzelf en hun pensioen.
Onderzoeksverantwoording
Dit onderzoek is in november 2025 uitgevoerd door Knab onder 1.055 zelfstandig ondernemers. Tenzij anders vermeld gaan de resultaten over zzp'ers, zonder baan in loondienst ernaast die nog niet met pensioen zijn. Alleen ondernemers die jaarruimte hebben (ongeveer 80% van de respondenten) zijn meegenomen in de berekening van het gemiddelde misgelopen belastingvoordeel.
De jaarruimte is voor iedere respondent berekend op basis van hun opgegeven winst, aftrekposten, fiscale schijf en in hoeverre ze hun jaarruimte al benut hebben. Hun gemiddelde jaarruimte kwam uit op circa € 15.000 per jaar. Omdat gemiddeld tweederde daarvan onbenut blijft, loopt deze groep jaarlijks ongeveer € 4.800 netto belastingvoordeel mis.
Door dit bedrag te extrapoleren naar de landelijke groep zzp’ers die in dezelfde situatie zitten, ontstaat een totale gemiste belastingbesparing van ruim 4,5 miljard euro per jaar.
Casper Zwart
Casper is Adviseur Klanttevredenheid bij Knab en heeft daarnaast veel ervaring als schrijver. Hij doet al jaren regelmatig onderzoek naar de behoeftes en ervaringen van zzp'ers.