Voor jezelf beginnen: 9 vragen aan een expert op gebied van ondernemen

Wanneer je voor jezelf wilt beginnen – of dit nou freelancen of een business starten is – duiken er enorm veel vragen op. De mogelijkheden zijn zo goed als oneindig, maar hoe kom je waar je wilt zijn en waar moet je op letten? Zeker als vrouw kunnen deze vragen soms lastig te beantwoorden zijn, simpelweg omdat er minder rolmodellen zijn.

Van alle ondernemers is slechts 37% vrouw. Dat kan en moet anders. VICE en Knab brengen de komende tijd artikelen over de kracht van vrouwelijk ondernemerschap. Inspirerende verhalen, praktische tips en nuttige vragen die je helpen om te starten met ondernemen. Met vrouwen in de hoofdrol. Deze artikelen zijn eerder verschenen op vice.nl.

In gesprek met Jacqueline van der Vorm

We gingen in gesprek met Jacqueline van der Vorm, een expert op het gebied van financiën en ondernemen. Tot haar 27e werkte Jacqueline bij een bank en een adviesbureau. Daarna begon ze voor zichzelf als financieel planner. Na jaren ervaring in de financiële wereld, biedt ze nu onder meer mediation en advies aan mensen die in een echtscheiding verwikkeld zijn.

Voor Jacqueline was zelfstandig ondernemer worden een bewuste stap om meer vrijheid te creëren in het verdelen van haar tijd en het soort werk waar ze zich mee bezighield. Maar hoe weet je dat je op het goede spoor zit en op welke (soms overweldigend ogende) financiële zaken je moet letten? We spraken met haar af om te horen wat we van haar ervaringen kunnen leren.

VICE: Hi Jacqueline! Hoe kwam jij tot het besluit om voor jezelf te beginnen?

Jacqueline van der Vorm: Enerzijds maakte ik deze beslissing vanuit praktische overwegingen; ik had een dochter, en dat viel slecht te combineren met mijn werk in loondienst. Het bedrijf waar ik werkte had weinig begrip voor mijn situatie, zeker 20 jaar geleden was dat erg. Daarnaast was ik eigenwijs, en had ik heel sterke ideeën over hoe ik dingen wilde aanpakken in mijn eigen bedrijf. Dat is natuurlijk wel een eigenschap die handig is als je voor jezelf begint.

Hoe weet je zeker dat je de juiste richting voor je onderneming kiest?

Zelf werkte ik eerst als trainee bij een bank en daarna bij een wat kleiner adviesbureau, maar in 2005 ben ik al vrij snel voor mezelf begonnen. Ik ben altijd in de richting blijven gaan waarvoor ik gestudeerd heb en daar nooit van afgestapt.

Het is belangrijk om zelfvertrouwen te hebben, hoe klein of groot je project ook is. Sta achter wat je doet. Zelf heb ik zoiets van: kies voor welke specialisatie je gaat en wat voor vorm je je werk wil geven, schouders eronder, en ga ervoor. En wat je doet, moet je vooral met passie doen. Dan wordt het vanzelf leuk. Om voor jezelf te beginnen moet je trouwens wel veel discipline hebben, want om 9 uur ‘s ochtends is er niemand die zegt: ‘Begin eens.’ Die motivatie moet vanuit jezelf komen.

Wat onderscheidt vrouwen van mannelijke ondernemers?

Ik merk dat vrouwen minder snel failliet gaan, wat er vooral mee te maken heeft dat vrouwelijke ondernemers minder grote risico’s nemen. Bijvoorbeeld door wat terughoudender te zijn bij veel geld lenen voor grote investeringen. Dat is enorm positief.

Welke obstakels zie jij daarentegen specifiek voor vrouwen, in werkvelden die nog veelal gedomineerd worden door mannen?

Vaak zie ik dat vrouwen lager gaan zitten in hun tarieven, simpelweg omdat ze het zelfvertrouwen missen om een eerlijke prijs te vragen. Ik raad vrouwelijke ondernemers daarom vaak aan om zich af te vragen: waarom komen mensen bij jou? Klanten benaderen jou voor iets, en ze vinden het logisch om ervoor te betalen. Je kunt het ook omkeren: als jij te weinig vraagt of dingen gratis doet, geef je klanten misschien het idee dat anderen meer expertise hebben dan jij en je niet overtuigd bent van je kunnen.

Misschien heeft dit er ook mee te maken dat vrouwen sneller handelen vanuit het helpen van andere mensen, terwijl mannen vaker denken: hoe kan ik hier m’n geld mee verdienen? Maar zelf denk ik dat als je als insteek hebt om mensen te helpen, dat het geld dan wel komt, mits je goed bent in wat je doet. Het kan écht wel samengaan.

Hoe kun je een goede inschatting maken van een eerlijk tarief?

Ik ben gewoon gaan kijken wat mensen vroegen die gelijksoortig werk deden. En nu, achteraf, denk ik zelfs: ik had best iets hoger kunnen gaan zitten. Elk jaar heb ik mijn tarief een beetje opgeschroefd. Je moet je ook realiseren dat wanneer je te laag gaat zitten, je het gevaar loopt dat je onprofessioneel overkomt. Wanneer een zelfstandig ondernemer zegt: ‘Ik doe het wel voor de helft, want ik weet het allemaal niet zo goed,’ denk je als klant misschien: laat maar zitten, doe het dan maar helemaal niet.

Het moeten doen van je boekhouding of het inhuren van een boekhouder kan erg overweldigend voelen. Hoe zorg je dat je je financiën overzichtelijk houdt?

Een handige tip is om je zakelijke inkomsten en uitgaven bij te houden in een Excel-bestand. Daarmee kom je al een heel eind. Ik kan ook zeker aanraden om een aparte zakelijke betaalrekening op te zetten, zodat helder is wat er binnenkomt en naar buiten gaat.

Bouw daarnaast ook een buffer op, voor periodes waarin er minder klussen binnenkomen. Een spaartip hierin is om regelmatig te berekenen hoeveel belasting je over je winst moet betalen. Hier bestaan handige online tools voor. Zet dit bedrag vervolgens opzij, om verrassingen achteraf te voorkomen. Je kunt daarbij ook een lijfrenterekening openen, om naast je buffer een potje voor je oude dag op te bouwen. Als zelfstandige bouw je anders namelijk geen pensioen op.

Wanneer je net als zelfstandige begint, heb je vaak nog geen potje om van te leven wanneer de zaken anders lopen dan gepland. Wat doe je in zo’n situatie?

Je moet je realiseren dat als je voor jezelf begint, je nergens voor verzekerd bent. Als je bijvoorbeeld arbeidsongeschikt raakt of werkloos bent, heb je geen bescherming zoals je die bij een loondienstcontract hebt. Ik kan in ieder geval alle starters aanraden om te zorgen voor een financieel vangnet voor arbeidsongeschiktheid [zoals crowdsurance, red.].

Hoe zorg je dat je financieel onafhankelijk wordt en blijft?

Er zijn twee dingen die je kunt doen. Als je een partner hebt, is het belangrijk om daar allereerst goede afspraken mee te maken, zodat de werklast en bijvoorbeeld het huishouden voor beiden prettig verdeeld blijven. Zorg dat je daar een bepaalde gelijkwaardigheid in behoudt en er al vroeg de ongemakkelijke gesprekken over aangaat. Dat geeft rust en voorkomt stressklachten.

Tot slot: welk advies had je je jongere zelf, als starter, willen meegeven?

Ik heb eigenlijk nergens spijt van. Maar als ik iets zou moeten meegeven aan mijn jongere zelf, zou ik zeggen dat ik iets meer op m’n eigen kunnen had moeten vertrouwen. Daarnaast kreeg ik, toen ik begon, een waardevol advies wat ik direct ter harte nam: wees gelijk zakelijk.

Probeer niet onzeker te zijn, maar schroef het tarief omhoog en neem jezelf serieus. Dan doen anderen dat ook. Je moet niet denken: ik doe het wel voor minder, ik ben nog onervaren, het is ook m’n eerste keer. Je moet er gelijk zakelijk in gaan. Wees eigenwijs en heb zelfvertrouwen. Mijn tip: blijf niet te lang hangen in plannen en scenario’s. Probeer gewoon te beginnen, al doende leer je het vanzelf.

Wil jij ook een eigen bedrijf beginnen of freelancen, of ben je net begonnen? Lees dan meer verhalen uit deze reeks of bekijk de praktische tips en het starterspakket van Knab, waar je alle informatie vindt die je nodig hebt om succesvol van start te gaan.